Het procesreglement van de Spreekuurrechter, de laagdrempelige vorm van rechtspraak waar Rechtbank Noord-Nederland 1 oktober mee wil beginnen, is volgens deken Noord-Nederland Rob Geene in strijd met de kernwaarden onafhankelijkheid en partijdigheid. In een brief roept hij advocaten binnen zijn arrondissement op medewerking op te schorten tot duidelijk is wat de rechtbank met zijn bezwaren doet.
Volgende week begint de Rechtbank Noord-Nederland met een experiment: een nieuwe procedure onder de naam ‘De Spreekuurrechter’. Eigenlijk is het experiment een invulling van artikel 96 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, in zaken die terug te voeren zijn op boek 3 tot en met 7 van het Burgerlijk Wetboek, met uitzondering van geschillen waarin een bijzondere rechter bevoegd is of waarvoor een bijzondere procedure geldt.
Het is de bedoeling dat partijen tijdens het spreekuur van een kantonrechter zelf het woord voeren. Het rolreglement vermeldt dat partijen zich kunnen laten begeleiden, maar niet om de feiten te presenteren. Partijen moeten de rechter zelf duidelijk maken wat de kwestie is en hun rol daarin. ‘Personen die professioneel bijstand verlenen sluiten hierop aan door zich te beperken tot een adviserende rol,’ stelt punt 13 van het rolreglement. Een advocaat mag slechts aanwezig zijn als de wederpartij vooraf instemt met aanwezigheid (punt 14 van het procesreglement). Alleen voor zaken die door de Stichting Het Juridisch Loket, DAS Rechtsbijstand en Stichting Univé Rechtshulp zijn aangemeld komen in aanmerking voor beoordeling of de Spreekuurrechter de zaak behandelt.
Naar aanleiding van het experiment toonde deken van Noord-Nederland Rob Geene zich op twee punten kritisch. ‘Ten eerste kun je niet commerciële partijen als DAS en Univé insluiten en andere uitsluiten. En ten tweede is het reglement in strijd met de kernwaarden van artikel 10a Advocatenwet, de onafhankelijkheid en partijdigheid, vanwege het wel heel merkwaardig toestemmingsvereiste van de wederpartij. Het kan niet zo zijn dat het optreden van advocaten afhankelijk is van de wil van de wederpartij.’
Geene stuurde de advocaten binnen zijn arrondissement een oproep om medewerking op te schorten totdat duidelijk is wat de rechtbank met deze twee bezwaren gaat doen. De Nederlandse orde van advocaten steunde de inhoud. Inmiddels heeft de rechtbank laten weten dat na de pilotfase ook andere partijen dan DAS, Univé en Het Juridisch Loket zaken kunnen aanmelden. Over Geene’s tweede bezwaar treedt de rechtbank nog in overleg.
Nathalie Gloudemans-Voogd
Update: Rechtbank Noord-Nederland laat weten dat artikel 14 van het procesreglement komt te vervallen.