De onbekende Romano van der Dussen zat twaalf jaar onschuldig vast in Spanje. Ten onrechte was hij gebrandmerkt als verkrachter. De Nederlandse overheid wist in elk geval vanaf 2010 dat hij onschuldig was. Het ministerie van Buitenlandse Zaken had daar zelfs bewijs van. Maar hier ontbrak de schijnwerper. Hier was geen enkel politiek gewin.
In al die jaren kreeg Van der Dussen geen telefoontje van de minister-president. Ook niet van de Minister van Buitenlandse Zaken. Een onderknuppel zond een rapportje en ging over tot de orde van de dag. Dat was adequate rechtshulp, zei Koenders onlangs, toen de staat nalatigheid werd verweten. We kennen inmiddels de reflex van de overheid om elk verwijt van nalatigheid meteen te willen smoren met de dooddoener dat er op ambtelijk niveau adequaat is opgetreden. Adequaat is een beladen term uit het overheidsjargon.
Toen elf burgers in vreemdelingendetentie stierven door de Schipholbrand van 2005, wist oud-minister Verdonk onmiddellijk te vertellen dat haar mensen ‘heel adequaat’ hadden gehandeld. Niettemin verscheen er later een vernietigend rapport en werden er ambtenaren vervolgd wegens dood door schuld.
Officier van justitie Lucas van Delft handelde ook heel adequaat toen hij de Thaise autoriteiten verzocht om rechtshulp bij een onderzoek naar witwassen door de gepensioneerde coffeeshophouder Johan van Laarhoven. Het leidde per ongeluk tot een praktisch levenslange veroordeling in Thailand. Minister Van der Steur trekt zijn handen er vanaf. Van Delft is nu tijdelijk parketsecretaris omdat hij zelf anoniem had gewaarschuwd dat hij zou worden geliquideerd in een andere zaak. Dat hij loog is jammer, maar verder was de melding wel degelijk adequaat, vindt het OM. Over een dik jaar mag hij weer rechtshulpverzoeken rondsturen. Van Laarhoven stuurde een wanhopige brief naar koning Willem-Alexander. Het leidde tot een berichtje in de krant.
Wie slachtoffer is van een justitiële dwaling moet geen heil van de overheid verwachten.
Hem wens je vooral een vasthoudende advocaat. Zo iemand als Atticus Finch, de heroïsche advocaat uit Harper Lees To kill a Mockingbird. En een lange adem.