Familierechters gaan hun werkwijze aanpassen om te voorkomen dat kinderen schade oplopen tijdens vechtscheidingen. Initiatieven die bij rechtbanken zijn ontwikkeld en goed blijken te werken, worden volgend jaar landelijk ingevoerd, zo meldt de Raad voor de rechtspraak.
De Rechtspraak streeft daarnaast naar een andere scheidingsprocedure, waarbij ouders gezamenlijk hun problemen aan de rechter voorleggen. Op die manier wordt hun conflict niet onnodig aangewakkerd.
Een belangrijke verandering is dat altijd een regierechter wordt aangewezen, die alle geschillen rondom de scheiding behandelt. De rechter praat met de ouders en de kinderen en verzamelt zoveel mogelijk informatie. Aan de hand van het dossier wordt vooraf de ernst van de zaak ingeschat. Zo nodig wordt snel een zitting gepland, waar de benodigde instanties vertegenwoordigd zijn, zodat direct knopen doorgehakt kunnen worden.
Ook wil de Rechtspraak dat familierechters door het hele land afspraken maken met hulpverleners en gemeenten over de hulp die ouders en kinderen kunnen krijgen. Noord-Nederland heeft hier al ervaring mee opgedaan. Daar worden mensen gericht doorverwezen. ‘Dat scheelt veel tijd en vergroot de kans dat mensen op de juiste plek terechtkomen,’ aldus de Rechtspraak.
Bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant is de afgelopen tijd geëxperimenteerd met de inzet van gedragsdeskundigen (psychologen en orthopedagogen) die als ‘bijzondere curator’ de belangen van het kind behartigen. Zo’n curator zorgt ervoor dat de stem van het kind wordt gehoord, laat ouders het effect van hun gedrag op de kinderen inzien en voorziet de rechter van extra informatie. De Rechtspraak wil ook hier landelijk mee verder, maar moet eerst afspraken maken over de financiering.
De maatregelen vanuit de Rechtspraak komen enkele dagen nadat de inzendingstermijn voor voorstellen om vechtscheidingen tegen te gaan is gesloten. Ruim 500 burgers en professionals hebben de afgelopen weken gehoor gegeven aan de oproep van het ministerie van Veiligheid & Justitie om ideeën in te sturen om vechtscheidingen te voorkomen via de website Divorce Challenge. Onder de inzenders waren ook tientallen advocaten.
Enkele voorstellen komen overeen met de maatregelen die de Rechtspraak nu gaat nemen. Zo pleitte familierechtadvocaat Sander Baetens van TRC Advocaten samen met 57 andere advocaten voor de invoering van een regiezitting. ‘Langdurige onduidelijkheid over de gevolgen van een scheiding en trage procedures dragen bij aan escalaties tussen scheidende partijen. Ook ondeskundige begeleiding bij de afwikkeling van echtscheidingen zorgt voor een bron van conflicten. Om de echtscheidingsprocedure sneller te laten verlopen is de invoering van een regiezitting binnen vier weken na indiening van een verzoekschrift essentieel.’
Ook advocaat Marloes Sterrenberg van FAIRe Advocaten ziet de oplossing in een standaard regiezitting bij de indiening van het echtscheidingsverzoek waarbij kinderen betrokken zijn. ‘Deze zitting dwingt partijen in een vroeg stadium in gesprek te gaan en biedt ook de mogelijkheid in een vroeg stadium externe en gespecialiseerde hulp in te schakelen.’
Samenwerking met verschillende hulpverleners is een maatregel die bij veel andere voorstellen terugkwam. Volgens advocaat Gea Brokking-van Alphen van Brokking Advocatuur is er een pool van samenwerkende professionals nodig die bereid zijn om naar de belangen van beide partijen te zoeken en daarbij motiveren en coachen. In haar voorstel introduceert ze de scheidingszandloper. ‘Door deskundigen in een vroeg stadium in te schakelen, kan tijdig de juiste actie worden ondernomen.’
Francisca Mebius