Rechters, ouders en kinderen zijn tevreden over de inzet van gedragsdeskundigen als belangenbehartiger voor kinderen in complexe echtscheidingszaken. De rechtbank Zeeland-West-Brabant heeft daar de afgelopen jaren een proef mee gehouden. In het onderzoek over werking van de pilot zijn wel wat kinderziektes te bespeuren, aldus de Rechtspraak.
Familierechters krijgen steeds vaker te maken met complexe vechtscheidingen waarbij de ouders het belang van de kinderen uit het oog verliezen. Om er zeker van te zijn dat in dit soort rechtszaken wel rekening wordt gehouden met de kinderen kunnen rechters een bijzondere curator inschakelen die opkomt voor de belangen van het kind. Normaal gesproken is dit een advocaat of mediator, maar in Zeeland-West-Brabant is met ingang van 2015 gekozen voor gedragsdeskundigen. Het idee is dat zij vanuit hun expertise beter in staat zijn met kinderen te praten en te achterhalen wat er werkelijk speelt in een gezin.
Bij de rechtbank Zeeland-West-Brabant werkten gedurende de proef twaalf gedragsdeskundigen volgens de triangulatie-methode. Die houdt in dat zij praten met het kind, met elke ouder afzonderlijk en eventueel een derde, zoals een leraar. Van elk gesprek wordt een verslag gemaakt en met de betrokkene afgestemd. De bijzondere curator bekijkt daarna de verslagen in samenhang, maakt een analyse en formuleert een advies voor de rechter.
Rechters vinden het inzetten van gedragsdeskundigen als bijzondere curator een groot voordeel, blijkt uit het onderzoek. ‘Zij kunnen duidelijk maken wat echt van belang is voor de kinderen en welke gevolgen het gedrag van de ouders op hun welzijn heeft. Daarmee geconfronteerd staan ouders vaak open voor verandering. Bovendien komt de juiste vorm van hulpverlening eerder in beeld.’ Het missen van juridische kennis bij de gedragsdeskundigen is volgens de rechters een nadeel.
Ook ruim driekwart van de ondervraagde ouders en kinderen is tevreden over de aanpak, al vinden ze wel dat het traject lang duurt. De onderzoekers constateren verder dat de vergoeding die de gedragsdeskundigen krijgen te laag is voor de tijd die zij in elk zaak stoppen. In het kader van deze proef werden zij net als advocaten ‘toegevoegd’ door de Raad voor Rechtsbijstand.
De familierechters willen op basis van de opgedane ervaringen vaker gedragsdeskundigen inzetten als bijzondere curator, ook elders in het land.