De Rechtspraak trekt dit jaar €46 miljoen extra uit voor de modernisering van de rechtspraak (KEI). Ook is er extra geld beschikbaar gesteld om de kwaliteit te verbeteren en de werkdruk te verminderen, blijkt uit het jaarplan van de raad.
De Rechtspraak heeft dit jaar vier speerpunten benoemd: het onderhoud van de democratische rechtsstaat, de modernisering van de rechtspraak, de professionele standaarden en maatschappelijke effectieve rechtspraak.
In het jaarplan beschrijft de Rechtspraak het initiatief om dit jaar een dialoog tussen de staatsmachten te lanceren over de democratische rechtsstaat. Daarbij komt de vraag aan bod of de kernwaarden onafhankelijkheid, onpartijdigheid, integriteit en deskundigheid moeten worden aangevuld, bijvoorbeeld met een kernwaarde die in het verlengde ligt van ‘maatschappelijk effectieve rechtspraak’. Toegang tot de civiele rechter is een van de thema’s die valt onder deze potentiële vijfde kernwaarde. ‘Zorgen zijn er over de toegang tot de rechter in relatief eenvoudige zaken. De gang naar de rechter mag niet te ingewikkeld zijn en mensen mogen niet te hoge drempels ervaren. De indruk is dat dit nu soms het geval is,’ schrijft de Rechtspraak in het jaarplan.
Het is volgens de Rechtspraak van belang dat de civiele rechter in een vroeg stadium betrokken kan worden om escalatie van conflicten te voorkomen. De introductie van een laagdrempelige vrederechter, zoals de Belgen en Fransen deze kennen, wordt onderzocht.
Bovendien gaat de rechtspraak multi-problematiek onderzoeken. ‘In de Nederlandse samenleving heeft een groeiend aantal mensen moeite het hoofd boven water te houden. Als het ergens mis gaat (scheiding, schuld, ongeluk, sterfgeval) stapelen de problemen zich op.’ Kantonrechters worden ermee geconfronteerd dat een uitspraak voor een specifiek probleem dan bijna nooit genoeg is. Ze willen dan ook effectiever kunnen optreden.
Een derde thema dat de Rechtspraak onderzoekt in het kader van maatschappelijk effectieve rechtspraak is het toenemend aantal bewindszaken. ‘Goed toezicht op de omgang met geld van anderen is van het grootste belang. Het draagt in belangrijke mate bij aan het vertrouwen dat mensen hebben in de rechtsstaat,’ vermeldt het jaarplan.
Ook heeft de raad speciale aandacht voor de behandeling van vechtscheidingen. ‘De zorg van de Rechtspraak gaat vooral uit naar de kinderen die hier de dupe van worden. Dit leidt vaak tot schade die lang doorwerkt in hun levens.’ De Rechtspraak wil de verschillende bestaande initiatieven om dit zoveel mogelijk te voorkomen op elkaar aan laten sluiten, zodat ze elkaar versterken.