Netwerk The FIPE wil vrouwen binnen het intellectuele eigendom zichtbaarder maken. Beter netwerken, publiceren en spreken op evenementen, luidt het devies. Eind 2018 moet veertig procent van de sprekers op het podium vrouw zijn. Nu is dat nog geen tien procent.
Door Francisca Mebius
‘Als mannen een glazen plafond tegenkomen, roepen ze hun vrienden erbij. Even langs de Hornbach, de schouders eronder om het plafond open te breken en vervolgens met elkaar de kroeg in. Wat doen vrouwen? Een gewone vrouw staart naar het plafond totdat ze een vlekje ziet, pakt een stofdoekje, poetst het plafond op en vergelijkt haar spiegelbeeld met dat van haar buurvrouw.’
Met deze grap van cabaretière Claudia de Breij kondigde Vivien Rörsch (38), cassatieadvocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek, onlangs de oprichting van netwerk The FIPE aan. ‘Vrouwen in het intellectuele eigendom doen het anders. Wij richten een club op om vrouwen zichtbaarder te maken en het glazen plafond te doorbreken.’
The FIPE staat voor Female Intellectual Property Experts en is niet alleen bedoeld voor advocaten, maar voor alle professionals binnen het intellectuele eigendom. Van het bedrijfsleven tot de wetenschap. Van de rechterlijke macht tot octrooigemachtigden. Aanleiding voor The FIPE is het feit dat er bij evenementen voor professionals binnen het intellectuele eigendom weinig tot geen vrouwelijke sprekers te vinden zijn. ‘Tijdens het befaamde IE-diner waar ik The FIPE introduceerde, was ik de enige vrouwelijke spreker,’ vertelt Rörsch, voorzitter van het netwerk. ‘Dat is ook de ervaring bij andere evenementen binnen het intellectuele eigendom.’
Ook volgens Judith Krens (42), octrooirechtadvocaat en partner bij Taylor Wessing, Ady van Nieuwenhuizen (35), IE-advocaat bij Kneppelhout & Korthals Advocaten en Claudia Zuidema (53), directeur bij juridische uitgeverij deLex, is het belangrijk om een tegengeluid te laten horen. Samen met Rörsch vormen ze het bestuur van The FIPE.
Pakken
De vier hopen met The FIPE vrouwen binnen het intellectuele eigendom aan te sporen om meer te publiceren en te spreken. Volgens secretaris Zuidema, die met uitgeverij deLex meerdere evenementen per jaar rondom intellectueel eigendom organiseert, zie je steeds dezelfde pakken op het podium. ‘Het is altijd lastig om vrouwelijke sprekers te vinden, terwijl er binnen het IE-recht meer vrouwen dan mannen werken. Op events zijn de vrouwen ook altijd goed vertegenwoordigd, alleen niet op het podium.’ Rörsch voegt hieraan toe dat 65 procent van de IP-inhouse counsels vrouwen zijn. ‘In de top is dat niet meer dan tien procent.’
Volgens Rörsch kan en moet dit anders. Ze ziet dat vrouwen binnen het bedrijfsleven veel zichtbaarder zijn dan vrouwen binnen de advocatuur op het gebied van intellectuele eigendom. ‘De advocatuur hobbelt achter het bedrijfsleven aan. Dat moet veranderen. Meer diversiteit en verschillende invalshoeken is goed. Daarnaast is het ook gewoon leuk om vrouwen op het podium te zien.’
Dat er meer mannelijke sprekers binnen het intellectuele eigendom op het podium staan, ligt volgens de dames van The FIPE vooral aan het feit dat vrouwen bescheidener zijn. Er is volgens Rörsch een tendens gaande om met name over je eigen succes te spreken. ‘Dat is de advocatuur eigen, maar het IE-recht is een procesrechtelijke tak met veel tegenspraak. Daar geldt dat nog meer. Het gaat vaak hard tegen hard. Vrouwen hebben een goede invloed op het debat, omdat ze empathisch zijn. Het is positief dat vrouwen zich kwetsbaarder kunnen opstellen. Daar moeten ze gebruik van maken.’
De Nederlandse orde van advocaten heeft de VIEPA (Vereniging Intellectuele Eigendom Proces Advocaten) onlangs erkend als specialisatievereniging. De VIEPA wil gespecialiseerde intellectuele eigendom (IE) procesadvocaten zichtbaar en vindbaar maken voor mensen die op zoek zijn naar deskundige juridische bijstand in geschillen betreffende het intellectuele eigendomsrecht. Met de erkenning wordt de markt van IE-procesadvocaten weer wat inzichtelijker, stelt de VIEPA. De vereniging is opgericht in oktober 2015. Alle 126 advocaten die lid zijn, voldoen aan de door VIEPA gestelde eisen van bekwaamheid, ervaring en opleiding op het gebied van het intellectueel eigendomsprocesrecht. Een overzicht van de leden is te vinden op de website van de VIEPA.
Dominantie
Vicevoorzitter Krens voegt daaraan toe dat er niets mis is met mannelijke dominantie, maar dat meer vrouwelijke dominantie niettemin gewenst is. Ook binnen de top van advocatenkantoren. Haar kantoor, Taylor Wessing, is naar eigen zeggen uitzondering op de regel. ‘Wij zijn met twee vrouwelijke en één mannelijke partner in de IE-praktijk, maar bij veel andere kantoren zie je dat de top nog steeds bestaat uit wat oudere mannen. Het vergt tijd dat daar meer vrouwen bij komen, maar dat gaat wel gebeuren. Langzaam verdwijnt de huidige laag. Tien tot twintig jaar geleden was zorgen voor het gezin in combinatie met werk meer een issue voor vrouwen. Helemaal in deze conservatieve beroepsgroep. Dat is nu niet of veel minder aan de orde’
Ook Zuidema ziet een verschuiving. Het feit dat er veel mannen in de toplaag zitten, komt volgens haar ook omdat vrouwen simpelweg niet geleerd hebben hoe ze moeten doorstromen naar boven. ‘Dan heb je te maken met aspecten als politiek, omgaan met mannelijke dominantie. Mannen netwerken veel makkelijker dan vrouwen. Dat wordt bij de volgende generaties vanzelf beter en daar gaan wij de vrouwen binnen het intellectuele eigendom een handje bij helpen.’
Het idee is dat The FIPE jaarlijks ongeveer vier evenementen voor vrouwelijke professionals binnen het intellectuele eigendom gaat organiseren. De aftrap, met als thema So cool to be a woman in IP, vond plaats op internationale vrouwendag op 8 maart 2017. Tijdens deze oprichtingsbijeenkomst zijn het bestuur, het comité van aanbeveling en het logo bekendgemaakt en is met de ruim honderd aanwezigen gesproken over de kracht van vrouwennetwerken en de te bereiken doelen. Netwerken is een van de belangrijkste doelstellingen. ‘Iedereen moet zich bewust worden van het bestaan van heel capabele vrouwen binnen het intellectuele eigendomsrecht,’ aldus penningmeester Van Nieuwenhuizen.
Sprekers
The FIPE wil dat eind 2018 veertig procent van de sprekers op IE-evenementen vrouw is. Nu is dat naar eigen zeggen nog geen tien procent. De dames gaan dat onder meer bewerkstelligen door cursussen en workshops aan te bieden waarbij belangrijke skills als jezelf presenteren, worden aangeleerd. ‘Vrouwen leren bijvoorbeeld om te bluffen, iets wat mannen vaak beter kunnen,’ zegt Zuidema. ‘Vrouwen bereiden zich daarentegen weer beter inhoudelijk voor dan mannen. Dat is goed, maar het zit ze soms ook in de weg.’
Goed kunnen luisteren en doorvragen zijn andere eigenschappen waardoor vrouwen van grote toegevoegde waarde zijn, volgens de dames. ‘Vrouwen hebben over het algemeen meer gevoel voor hun collega’s en beter zicht op hoe het met iemand gaat, ook wat betreft junior-collega’s,’ stelt Van Nieuwenhuizen. ‘Ze vragen daar ook bewuster naar. Dat merk je ook extern, zoals in de nazorg met betrekking tot cliënten.’ Mannen kunnen daarentegen weer beter samen de oorlog winnen, denkt Zuidema. ‘Strijd hebben onderling, maar toch voor hetzelfde team spelen en zorgen dat er wordt gewonnen. Er is minder gedoe bij mannen onderling.’
Een belangrijke vrouwelijke eigenschap is volgens de dames van The FIPE dat vrouwen het grotere plaatje beter overzien en dingen sneller aanpakken. Zuidema: ‘Vrouwen kunnen heel praktisch zijn en door te multitasken zaken snel regelen. The FIPE is daar het beste voorbeeld van. In januari kwam het ter sprake, nu hebben we een gezellig bestuur en is het eerste evenement al achter de rug.’
Wettelijk streefcijfer
Minister Jet Bussemaker van emancipatie en VNO-NCW voorzitter Hans de Boer riepen deze maand alle 5000 bedrijven die onder de net verlengde Wet bestuur en toezicht vallen op meer vrouwen in de top te benoemen. Alleen zo kan de doelstelling van het wettelijk streefcijfer van 30 procent worden gehaald, schreef de minister in een brief aan het bedrijfsleven. Volgens de minister loont de inzet weliswaar, maar gaat het nog veel te langzaam.
Ook binnen de advocatuur wordt het wettelijk streefcijfer bij lange na niet gehaald, hoewel het aantal vrouwelijke advocaten wel gestaag toeneemt. Begin maart 2017 telde de balie 7810 vrouwelijke advocaten tegenover 9993 mannelijke advocaten, blijkt uit cijfers van de Nederlandse orde van advocaten. Eind 2015 waren er 7619 vrouwen als advocaat werkzaam en 9960 mannen.
Van de 2036 advocaten die bij de top tien kantoren in Nederland werken, was begin dit jaar 845 vrouw. Hiervan was 73 partner, tegenover 312 mannelijke partners. Het aantal vrouwelijke partners is gestegen van 18,8 procent begin 2016 naar 18,9 procent begin 2017, is te lezen in het onderzoek De stand van de advocatuur en het notariaat in Advocatie. Begin 2015 was dit nog 17 procent.
Dit artikel verscheen in het Advocatenblad van maart 2017. De hele editie is hier te lezen.