Met een paar drukken op de knop recente jurisprudentie inzien, de strategie bepalen door de favoriete verweren van de advocaat van de wederpartij in een oogwenk op te sporen én tijd besparen met het schrijven van pleitnota’s. Met Juribot komt die werkelijkheid een stuk dichterbij. Dat beweren althans de makers. Een eerste proef op de som.
Door Sylvia Kuijsten
Bram Stalknecht (49), oprichter van SemLab, is de drijvende kracht achter Juribot, de eerste Nederlandse intelligente jurisprudentiemachine. Samen met dr. Mark Vreijling (47), directeur ontwikkeling van het bedrijf, demonstreert hij in het kantoor in Alphen aan den Rijn de ‘searchengine’, die na de zomer live gaat. Vooralsnog is alleen de bètaversie beschikbaar.
Juribot draait op de gegevens uit de jurisprudentiedatabank van rechtspraak.nl. ‘Bij SemLab werken we graag met grote hoeveelheden tekst,’ zegt Stalknecht. ‘Wij halen daar relevante informatie uit voor diverse markten, in dit geval de advocatuur.’ Vreijling voegt toe: ‘We halen data op en analyseren die. Deze worden in de engine geplaatst en aangevuld met informatie die we vergaren uit algoritmes.’ Die algoritmes worden bepaald door veelvoorkomende termen in teksten, maar ook door voorgestelde termen van deskundigen in het betreffende gebied. Aan het testen van Juribot werkt een pool van strafrechtmasterstudenten van de Universiteit Leiden mee.
Juribot is in eerste instantie gericht op het strafrecht, maar er staan andere rechtsgebieden in de planning. ‘Het strafrecht heeft vaste structuurkenmerken, dus het was handig om daarmee te beginnen,’ zegt Stalknecht. Ondernemingsrecht komt na de zomer aan de beurt. Eenzelfde databank voor arbeidsrecht is er al wel, zij het opgezet in België«. ‘Dat gaat in samenwerking met Kluwer. De engine is dan hetzelfde, maar er worden andere factoren gemeten, zoals ontslag op staande voet. Side note: als je in het Nederlands op die term zoekt, krijg je ook de Franse resultaten te zien.’
Visitekaartje
Het antwoord op de zoekvraag is inderdaad snel gevonden, blijkt uit de demonstratie. Neem als voorbeeld de term ‘mishandeling’. Als je die invoert – net zoals bij Google – komt alle jurisprudentie tevoorschijn waarin deze term voorkomt. Ook de relevante wetsartikelen worden getoond. Het is daarnaast mogelijk de zoekvraag verder te verfijnen. Zo kan men zoeken op instantie, rechter, advocaat of wetsartikel, maar is er ook de mogelijkheid meer specifieke opties aan te vinken, zoals bewijsuitsluiting, wel of geen causaal verband, een verdachte die ontkent of bekent en aangevoerde strafuitsluitingsgronden. Juribot geeft daarmee meer gedetailleerde resultaten dan bijvoorbeeld Kluwer Navigator of Legal Intelligence.
Het zoeken kan op twee manieren. Naast het zelf doorspitten en aanvinken van factoren is er ook het zoeken in chatvorm. Vreijling: ‘Een interface met allerlei opties die je kunt aanvinken kan voor de gebruiker wat overweldigend overkomen. Veel gebruikers zijn meer bekend met een chat. Je krijgt dan een tekstvenster en stuurt je vraag in, waarna je de resultaten te zien krijgt. Op basis daarvan kun je aangeven of en hoe je nog verder wilt filteren.’
Juribot is gratis tijdens de huidige proefperiode, maar dat verandert zodra de zoekmachine formeel van start gaat. De prijs is nog niet vastgesteld. ‘We denken nu aan een tientje per maand, dan kun je van alle diensten gebruikmaken,’ zegt Stalknecht. ‘Of wellicht een gratis optie, maar dan met dan minder filters. Meer smaken moet je ook niet gaan aanbieden, dan wordt het te ingewikkeld.’ SemLab zegt met opzet een lage prijs te willen hanteren. Juribot moet uitgroeien tot het online visitekaartje van het bedrijf.
De engine beperkt zich namelijk niet tot de advocatuur. ‘Rechtspraak.nl kwam min of meer toevallig voorbij en bezit een mooie grote databank,’ aldus Stalknecht. De engine zou bijvoorbeeld ook geschikt zijn voor de interne documentatie van een groot advocatenkantoor. ‘Daarvoor zouden we dan een licentievergoeding vragen.’
Concurrentie
Juribot bespaart de advocaat niet alleen tijd. Inzichten over andere advocaten én rechters en verweren die de meeste kans van slagen hebben, zijn met enkele drukken op de knop zichtbaar. Het handmatig uitzoeken van deze kwesties zou te veel tijd kosten. Vreijling: ‘Toch doen we niets nieuws, we maken de informatie enkel overzichtelijker en beter toegankelijker. De inhoud verandert daardoor niet.’ De databank werkt realtime en wordt constant geüpdatet. Als rechtspraak.nl gegevens aanpast in de jurisprudentiebank, verandert dat in Juribot ook.
Concurrentie van soortgelijke apps is er in Nederland (nog) niet, mededinging komt met name uit Engeland en Amerika. Stalknecht noemt in dat kader het Amerikaanse IBM Watson. ‘Zij beschikken over enorme bergen data en willen alle domeinen ondervangen. Echter, daardoor blijven de resultaten aan de oppervlakte. SemLab zoekt met Juribot meer domeinspecifiek, waardoor een grotere relevantie van resultaten ontstaat. Nadeel daarvan is wel dat elk domein apart moet worden bekeken, dat kost tijd.’
Claudia Heemskerk, operationeel manager bij Lexxyn en betrokken bij de Dutch Legal Tech Startup Awards, bevestigt dat Juribot een vernieuwende ontwikkeling is voor de Nederlandse juridische markt. ‘Die markt is toe aan nieuwe technische ontwikkelingen, dus Juribot komt op het goede moment, iets vergelijkbaars kennen we in Nederland nog niet.’ Dat unieke karakter heeft echter ook een kanttekening. ‘Het maakt mensen nieuwsgierig, maar of ze ook daadwerkelijk de stap zullen zetten om het product te gebruiken, is de vraag. Dat hangt mede af van de gebruiksvriendelijkheid en het prijskaartje. Ook de bekendheid met de leverancier speelt een rol. De juridische sector is mede door de gevoeligheid van gegevens terughoudend bij het implementeren van nieuwe systemen.’
Stalknecht hoopt dat de snelheid van zijn zoekmachine de doorslag zal geven. Immers, tijd is geld. ‘Juristen en advocaten hebben doorgaans weinig tijd om dingen uit te zoeken. Alles moet snel.’ De engine biedt voornamelijk uitkomst voor jonge juristen, verwacht hij. ‘Bij de oudere garde zit het nog allemaal in het hoofd, dus die zullen moeilijker te overtuigen zijn om nieuwe tools te gebruiken.’
SemLab
SemLab (semantisch laboratorium) is in 2000 opgericht door Bram Stalknecht en dr. Mark Vreijling, beiden tot die tijd werkzaam bij onderzoeksinsituut TNO. Samen bezitten ze een aantal patenten in ongestructureerde tekstanalyse en algoritmes voor beslisondersteuning. SemLab heeft meer dan twintig specialisten in kunstmatige intelligentie en computational linguistics. Klanten zijn onder andere JP Morgan Chase, Deutsche Börse, het Openbaar Ministerie, Nokia en de Europese Commissie. SemLab behoort naar eigen zeggen tot de grootste artificial intelligence spelers van Europa met een R&D-budget van 6,5 miljoen euro.
Dit artikel is verschenen in het maartnummer van het Advocatenblad. De hele editie is hier te lezen.