De Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) en de Nederlandse orde van advocaten eisen waarborgen van de minister van Veiligheid en Justitie dat de inlichtingendienst AIVD conform de regelgeving werkt. De orde dringt aan op een systeem van nummerherkenning voor veiligheidsdiensten.
NVSA en NOvA reageren daarmee op het toezichtsrapport CTIVD, waarin wordt gemeld dat de AIVD in een tijdsbestek van een half jaar drie gesprekken van advocaten met hun cliënten heeft afgeluisterd en uitgewerkt. Het betrof zogeheten indirecte gesprekken, waarbij niet de advocaat maar de cliënt het doelwit was.
Volgens de NVSA overtreedt de AIVD op meerdere fronten de regelgeving, terwijl die regelgeving juist bedoeld is om te voorkomen dat de AIVD een eigen vrijstaat creëert op het gebied van informatievergaring. Soeteman noemt het rapport ‘zeer verontrustend’. ‘Daaruit volgt namelijk dat de wettelijke plicht om vertrouwelijke communicatie terstond te vernietigen geen onderdeel uitmaakt van het beleid of de werkwijze van de AIVD. Bovendien worden gegevens uit die vertrouwelijke communicatie intern besproken, terwijl dat volstrekt niet is toegestaan. Bij dat alles komt ook nog eens, dat de AIVD meermalen heeft nagelaten om voorafgaand aan het afluisteren om bindend advies te vragen, terwijl ook dat wettelijk verplicht is.’
Samengevat lijkt het dat de AIVD zo ongeveer alle regelgeving die betrekking heeft op het afluisteren van advocaten heeft genegeerd, aldus Soeteman. Hij zegt van plan te zijn minister Blok en de AIVD hierover benaderen, niet alleen om zorgen te uiten maar ook om te eisen dat conform de regelgeving zal worden gewerkt en daarvoor waarborgen te vragen.
Ook de NOvA stelt dat de AIVD de regels niet kan en mag overtreden. Communicatie tussen advocaten en cliënten is in beginsel vertrouwelijk, aldus de orde. Volgens de orde onderschrijven de inbreuken de noodzaak van de eerder verzochte waarborgen. De voorafgaande rechterlijke toetsing indien veiligheidsdiensten bijzondere bevoegdheden jegens advocaten willen inzetten (direct tappen) is nu opgenomen in het nieuwe wetsvoorstel WIV.
Voor indirect tappen zijn de regels in het wetsvoorstel niet afdoende. Daarom pleit de NOvA voor een systeem van nummerherkenning. Met dit systeem, waar de nationale politie ook mee werkt, wordt voorkomen dat de veiligheidsdiensten zelf bepalen of er sprake is van vertrouwelijke informatie. Het systeem van nummerherkenning zorgt ervoor dat nummers van advocaten en cliënten automatisch worden herkend en niet worden afgeluisterd.