Demissionair minister Schippers van Volksgezondheid (VVD) heeft een wetsvoorstel gepresenteerd om DNA-databanken van ziekenhuizen in te kunnen zetten voor strafvorderlijke doeleinden. Daarmee zou het mogelijk worden om lichaamsmateriaal uit de databanken in ‘zeer uitzonderlijke omstandigheden’ voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten te gebruiken. Dat meldt de memorie van toelichting.
Het voorstel voor de Wet zeggenschap lichaamsmateriaal bevat regels voor het afnemen, bewaren, verstrekken, gebruiken en vernietigen van menselijk materiaal voor andere doeleinden dan medische gronden. Het gaat daarbij uitsluitend om gerichte acties: het doorzoeken van een biobank om te kijken of er een overeenkomst is met de aangetroffen sporen, is en blijft onder het huidige voorstel niet toegestaan. Daarnaast moet het DNA niet bij de verdachte kunnen worden afgenomen omdat deze vermist, voortvluchtig of overleden is en gelden de eisen van noodzakelijkheid en proportionaliteit.
Schippers kwam in 2011 met een soortgelijk voorstel, maar trok dat in omdat ze naar eigen zeggen als demissionair minister geen wetsvoorstel met grote gevolgen voor de grondrechten van de burgers kon doorvoeren. Hoewel haar status nu hetzelfde is, dient ze opnieuw een voorstel in. Deze is enigszins aangepast, maar de concrete bevoegdheden voor politie en justitie blijven voor een groot deel gelijk aan het wetsvoorstel van 2011.
Privacy Barometer heeft scherpe kritiek op het voorstel. Volgens de organisatie is de bevoegdheid onrechtmatig en onwenselijk en toont de minister niet de noodzaak aan voor de inperking van het medisch beroepsgeheim. Het standpunt van de ziekenhuizen, de Nederlandse biobanken en de artsenfederatie KNMG luidt ook afwijzend: justitie heeft en krijgt geen toegang tot lichaamsmateriaal dat is opgeslagen voor zorg of wetenschappelijk onderzoek.
De minister start een internetconsultatie voor het voorstel.