Dat bleek ook uit de toelichting: ‘Volgens recente schattingen komt narcisme veel meer voor dan eerder gedacht. Bovendien komen narcisten onder invloed van de tijdgeest prominenter naar voren. Vele trekken hierbij een spoor van verwoestingen in hun relaties, op de werkvloer en in de maatschappij.’
Deskundigen wijzen erop dat geschillen met narcistische burgers eindeloos duren en ontwrichtend kunnen zijn voor het rechtssysteem. Voor advocaten en andere praktijkjuristen is vooral van belang te weten ‘dat een narcist bij tegenslag of kritiek direct met heftige vijandigheid reageert’.
Ik moest hier onwillekeurig aan denken toen ik het recente rapport bekeek van de denktank met de veelbelovende naam Hague Institute for Innovation of Law. Volgens dit instituut, dat vindt dat ons ‘verouderde rechtssysteem’ op de schop moet, zijn in Nederland alleen al jaarlijks 250.000 ‘rechtsproblemen’ tussen buren. Laat ongeveer de helft van die betrokken buren lijden aan een narcistische stoornis, dan vind ik het niet zo gek dat de Haagse onderzoekers vaststellen dat burgers meer en meer vinden dat ze onrechtvaardig worden behandeld. Ze blijven boos. Het drastisch veranderen van de juridische infrastructuur zou dat volgens de Haagse onderzoekers moeten verhelpen.
Dat laatste betwijfel ik sterk. Laat ik als voorbeeld een typisch burengeschil nemen.
In 2015 oordeelde het Gerechtshof Amsterdam over de zaak van een man die duizenden euro’s smartengeld eiste van zijn buurman omdat deze eigenmachtig de ligusterhaag had omgezaagd. We zien de beide mannen voor de zitting afreizen naar een marmeren kantoorkolos waar ze gedwongen de riem uit de broek trekken en de zakken legen – alsof ze een intercontinentale vlucht gaan maken maar dan zonder bijhorend vakantiegevoel – en een jaar later lezen ze in het arrest: ‘Het verwijderen van een ligusterhaag die dient als erfafscheiding zonder de buren daarin te kennen is weliswaar onwellevend, maar daarmee is niet gegeven dat de aangesprokene het oogmerk had zijn buren te kwetsen.’ Minstens één buurman blijft wrokkig achter en zal de Haagse onderzoekers bevestigen dat het systeem niet deugt.
Nu heb ik de cursus ‘de narcistische cliënt’ nog niet gevolgd. Maar ik las wel een interview met de bekende psychiater professor Frank Koerselman in De Groene Amsterdammer eind maart. Burgers lijden volgens hem collectief aan erkenningsnarcisme. En dat leidt tot chronische verongelijktheid.
Wat er vaak aan schort, is iemand met gezag in het dorp of de wijk die zegt: ‘Jammer van die haag. Een zak van een buurman inderdaad. Maar wil je nu ophouden met dat gezanik?’