Het gat tussen het oordeel van de rechter en het gevoel van de maatschappij is het grootst bij verkeerszaken. Dat bleek dinsdagochtend bij de Raad voor de rechtspraak in een toelichting op straffen in verkeerszaken.
Aanwezig waren voorzitter van de Raad voor de rechtspraak Frits Bakker, plaatsvervangend rechter en wetgevingsadviseur Rutger Kroon en strafrechter en wetgevingsadviseur Judith Uitermark. Volgens de deskundigen heeft de kloof onder meer te maken met de soms ontbrekende aansluiting op het dagelijks taalgebruik. Zo wordt de term ‘roekeloosheid‘ juridisch anders uitgelegd dan in alledaagse zin. Wanneer daarover dan ook aanvullende uitleg door de rechter in de rechtszaal of uitspraak ontbreekt, leidt dat tot verwarring en onbegrip bij slachtoffers en de maatschappij.
Ook is de vraag of het traditionele strafrecht bij verkeerszaken wel de juiste remedie is. Uitermark, tevens landelijk coördinator van het project Mediation in strafzaken, legt uit: ‘Een verdachte mag geen contact opnemen met slachtoffers, ze zien elkaar pas in de rechtszaal. Een ‘sorry’ komt dan niet meer binnen.’ En dat terwijl mediation in lichtere verkeerszaken of waarin beide partijen aangeven met elkaar in gesprek te willen, veel positiever uit kan pakken.
Oplossingen niet binnen handbereik
Rechters zitten in een keurslijf, daarom zijn de mogelijkheden qua strafmaat beperkt, zegt Bakker. Tegelijkertijd geeft hij aan dat rechters in verkeerszaken het idee hebben dat ze met de hen ter beschikking gestelde strafmaten gewoon uit de voeten kunnen. Op de vraag uit de zaal of het aan de Raad voor de rechtspraak is om de politiek te wijzen op bovenstaande problemen, reageert Bakker ontkennend. ‘Het is niet onze taak om op de stoel van de wetgever te gaan zitten. Het is aan de Kamer om in discussie te gaan met de minister.’
Als mogelijke oplossing voor meer begrip onder burgers over beslissingen van rechters in verkeerszaken, draagt Bakker aan om juridische termen, waaronder de eerdergenoemde roekeloosheid, meer in lijn te brengen met de maatschappelijke uitleg. Hoe dat vorm zou moeten krijgen, blijft tijdens het achtergrondgesprek onduidelijk.