Eberhard van der Laan (62), burgemeester van Amsterdam en oud-advocaat, was gisteren te gast bij VPRO Zomergasten. Een intrigerend en emotioneel gesprek over zijn visie op het leven, het burgemeesterschap en zijn ziekte. Ook zijn carrière in de advocatuur komt aan bod. ‘Ik heb erg genoten van mijn tijd als advocaat en er enorm veel geleerd.’
Van der Laan richtte in 1992 Kennedy Van der Laan op en was sindsdien partner van het Amsterdamse kantoor. In 2008 nam hij afscheid van de advocatuur om minister van Wonen, wijken en integratie te worden. In het interview laat Van der Laan meerdere malen doorschemeren dat zijn verleden als advocaat hem heeft geholpen in zijn rol als burgemeester.
Veiligheid
Zo noemt hij het Top 600 project, een lijst van 600 criminele jongeren in Amsterdam die later is uitgebreid tot de Top 1000. Toen Van der Laan drie maanden burgemeester was werd juwelier Fred Hund overvallen en vermoord. Van der Laan vond het tijd voor harde actie en besloot samen met politie en andere organisaties een programma op te zetten om criminele jongeren op te pakken en verantwoording af te laten leggen. Ander belangrijk punt in het programma was resocialisatie en het weer op de rails krijgen van het leven van de jongens.
‘In eerste instantie werden er 250 rechercheurs op 250 criminele jongeren gezet. Dat is later uitgebreid naar 600. Als oud-advocaat heb ik met het Openbaar Ministerie geregeld dat binnen drie maanden na de zaak in eerste aanleg de zaak in hoger beroep zou voorkomen. Dan kon de advocaat van de verdachte niet meer met smoesjes komen. En vanaf de dag dat de jongens vastzaten konden wij werken aan resocialisatie. Kijken waarom ze ontspoord zijn en zorgen dat de broertjes en zusjes ze niet gaan na-apen.’
Volgens Van der Laan, die de credits van het project niet volledig op zich wil nemen, is het een succesverhaal. ‘We kunnen nu de 600 al niet meer opvullen. Ik heb, samen met anderen, organisaties op één lijn gekregen. Ik had het geluk dat ik als advocaat wist waar het over ging.’
Omgaan met mensen
Van der Laan bekent later in het gesprek in een fragment over arbeidsethos en de drive om hard te willen werken dat de studie rechten oorspronkelijk een vluchtstudie is geweest. ‘Ik wilde huisarts worden, maar ben drie keer uitgeloot voor medicijnen. Toen ben ik advocaat geworden. Achteraf bezien ben ik hier heel blij om. Het omgaan met mensen is een enorme beloning. Ik heb er enorm van genoten en veel van geleerd.’
Ziekte
Begin dit jaar liet de burgemeester in een open brief aan alle Amsterdammers weten dat er bij hem uitgezaaide longkanker was geconstateerd. Hij ziet zijn deelname aan het programma als aanleiding om terug te kijken op zijn leven. ‘Op dit moment voel ik me goed. Op bepaalde plekken heb ik al heel lang pijn, maar ik voel me niet zo moe op dit moment. Volgende week ga ik een week op vakantie. Dus ik voel me lekker, maar het is natuurlijk heel slecht.’
Van der Laan is sinds 2010 burgemeester van Amsterdam. Hij blijft de stad besturen, ondanks zijn ziekte. ‘Verantwoordelijkheid is mijn bijnaam.’
De uitzending is hier terug te kijken.