Je gunt je cliënt het beste, maar geld teruggeven… dat liever niet. Ze hadden het er over gehad, bij de intake. De cliënt zei dat hij ongeveer € 30.000 aan ‘fiscaal inkomen’ had. Dat was te veel voor een toevoeging, concludeerde mr. X, en hij ging op betaalde basis aan de slag. Eerste declaraties: zo’n € 2.700.
En toen ontdekte de cliënt dat hij toch recht had op een toevoeging. Mr. X vroeg die alsnog aan, voor de toekomstige werkzaamheden. De al gemaakte kosten konden niet onder de toevoeging worden gebracht, dus van restitutie kon geen sprake zijn, aldus mr. X. De cliënt had volgens hem zelf gekozen om uit eigen zak te betalen en bovendien waren er indertijd goede gronden om aan te nemen dat de cliënt boven de toevoegingsgrens zat. De cliënt zag het toch anders.
De Amsterdamse tuchtrechter vindt dat mr. X onvoldoende heeft onderzocht of de cliënt in aanmerking kwam voor een toevoeging. Kijk maar naar gedragsregel 24. Bij het onderzoek of de cliënt gefinancierde rechtsbijstand kan krijgen moet je als advocaat heel zorgvuldig zijn, vooral als de cliënt in de buurt van de toevoegingsgrens zit. Als de cliënt kiest voor zelf betalen, moet je dat schriftelijk vastleggen.
De cliënt had verteld wat hij in 2016 had verdiend, maar het peiljaar was 2014. Volgens mr. X had de cliënt erbij gezegd dat andere jaren niet veel afweken, maar dat lag ook niet vast en dan nog zou dat niet hebben geholpen. Het begrip ‘fiscaal inkomen’ is niet eenduidig; hoe moet de cliënt weten wat de Raad voor Rechtsbijstand daar precies onder verstaat? Kortom: mr. X had moeten doorvragen en vastleggen.
Ook het verweer van mr. X dat de cliënt zelf had gekozen om te betalen, wordt van tafel geveegd. De cliënt betwistte dat en – daar is ie weer – mr. X had dat niet vastgelegd.
Mr. X krijgt een waarschuwing omdat hij onvoldoende heeft onderzocht of een toevoeging mogelijk was en omdat hij weigerde de declaraties terug te betalen. De in 2015 ingevoerde mogelijkheid van de geldboete wordt ingezet als stok achter de deur. Mr. X krijgt een voorwaardelijke boete van € 3.000 die hij moet voldoen als hij de cliënt niet netjes alles terugbetaalt. Dat is pas efficiënte schade-afdoening.