De politie hield in 2016 minder verdachten aan en registreerde minder misdrijven dan in het jaar ervoor. Dat blijkt uit de publicatie ‘Criminaliteit en rechtshandhaving’.
De politie registreerde 930.000 misdrijven in 2016; vijf procent minder dan het jaar ervoor. In 2007 bedroeg dat aantal met 1,3 miljoen bijna dertig procent meer. Bij deze misdrijven kwamen volgens de berekeningen minder verdachten kijken. Met 270.000 verdachten is dat elf procent minder dan in 2015. Tien jaar geleden ging het om bijna de helft meer verdachten.
Sommige personen worden in een jaar meer dan een keer verdacht van een misdrijf. Volgens het WODC gaat het om 180.000 unieke personen. De geregistreerde jeugdcriminaliteit daalde harder dan criminaliteit onder volwassenen. In 2016 was twaalf procent van de verdachten minderjarig, terwijl dit in 2007 nog twintig procent was.
De cijfers over 2016 zijn overigens voorlopig. Dit jaar werkt de politie nog aan zaken waardoor het definitieve aantal verdachten hoger kan uitkomen.
Afdoening
In 87 procent van de zaken verklaarde de rechter de verdachte schuldig (tegen 92 procent in 2007). Meestal werd een vrijheidsstraf opgelegd. Rechters deden 94.000 zaken af; dat is elf procent minder dan in 2015 en 28 procent minder dan in 2007. Het openbaar ministerie handelde 203.000 zaken zelf af in 2016. Dat aantal bedroeg nog 282.000 in 2007. Het aantal door de rechter uitgesproken straffen daalde met -33 procent minder hard dan het aantal door de politie (-53%) of door het OM opgelegde sancties (-38%).
Kanttekeningen
De onderzoekers erkennen dat kanttekeningen te plaatsen zijn bij de cijfers. Zo gaat het om de geregistreerde criminaliteit; een deel van de omvang blijft buiten beeld van de registratie. Aangiftebereidheid is bijvoorbeeld laag, van cybercriminaliteit wordt een klein deel meegeteld en in de slachtofferenquêtes wordt alleen gevraagd naar vormen van criminaliteit die vaak voorkomen. Ook erkennen de onderzoekers dat ondermijning zich nog niet laat vertalen in cijfers. Het gaat dan om slachtofferloze delicten zoals drugshandel, waarvoor de aangiftebereidheid laag is vanwege angst op represailles.
Het WODC onderzoekt nu dat zogeheten ‘dark number‘: het deel van de criminaliteit dat buiten zicht van de statistieken blijft. De uitkomsten worden in het voorjaar van 2018 verwacht.
Hoogleraar rechtsvergelijking aan de Universiteit van Tilburg Cyrille Fijnaut zegt in de Volkskrant dat de cijfers vooral vragen oproepen. Zo vindt hij de delictscategorieën te grof en lopen de oplossingspercentages ver uiteen. Ook lijkt het rapport haaks te staan op de jongste CBS-cijfers, zegt Fijnaut. Hij pleit voor diepgravender, contextueel onderzoek.
Criminaliteit en rechtshandhaving
De publicatie ‘Criminaliteit en rechtshandhaving’ brengt ontwikkelingen tussen criminaliteit en rechtshandhaving in kaart. De 15e editie richt zich op de periode 2007-2016. Het rapport is opgemaakt door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), het Centraal bureau voor de statistiek en de Raad voor de rechtspraak, in samenwerking met de nationale politie en het openbaar ministerie.