Na de langste formatie in de parlementaire geschiedenis presenteerde Rutte III dinsdag zijn regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’. De belangrijkste plannen die raken aan de advocatuur:
Veiligheid
- De nationale politie krijgt structureel 267 miljoen euro extra voor onder andere meer agenten in de wijk en rechercheurs.
- Een bestaande rechtbank wordt aangewezen voor zaken waarin politieagenten verdacht zijn geweldsmisbruik.
- Met nieuwe wetgeving kunnen zogeheten terugkeerders kunnen langere tijd in voorlopige hechtenis gehouden worden.
- Er komt geen sleepnet. Het kabinet zegt bij de uitvoering van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten ‘strikt de hand houden aan extra waarborgen’.
- Een speciale ‘Ondermijningswet’ moet geconstateerde juridische knelpunten in de huidige aanpak van georganiseerde criminaliteit en ondermijnende criminaliteit oplossen.
- Criminele motorbendes worden verboden.
- Het kabinet trekt 20 miljoen euro per jaar uit voor de aanpak van recidive.
- Aanbieders van kansspelen op internet krijgen alleen een vergunning als ze ook ‘op enigerlei wijze’ in Nederland zijn gevestigd.
- De begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie wordt losgekoppeld van de opbrengst van boetes en beschikkingen.
- De Rechtspraak krijgt – tot vreugde van voorzitter Frits Bakker – ruimte om te experimenteren met eenvoudige procedures ‘die partijen bij elkaar brengen en conflicten niet op de spits drijven’. Er komen experimenten met buurtrechters, ook voor finale geschilbeslechting, tegen lage griffierechten. Het kabinet kijkt ook of buitengerechtelijke geschilbeslechting zoals mediation uit te breiden is.
- Er komt wet- en regelgeving ten behoeve van uniforme experimenten met het gedoogd telen van wiet voor recreatief gebruik. Het hard drugs-beleid blijft ongewijzigd.
- Het stelsel van rechtsbijstand wordt herzien langs de lijnen van het rapport Commissie Herijking Rechtsbijstand en het tussenrapport van de commissie Evaluatie puntentoekenning rechtsbijstand binnen de bestaande budgettaire kaders. Er worden geen rechtsgebieden uitgezonderd waarvoor rechtsbijstand kan worden aangevraagd. De Raad voor de Rechtsbijstand en het Juridisch Loket fuseren, conform het rapport Van der Meer.
- De griffierechten worden, behoudens indexatie, niet verhoogd.
- Bestaande rechtbanken en gerechtshoven zullen in beginsel niet worden gesloten.
Berechting, straffen en maatregelen
- De strafmaat voor haatzaaien wordt verdubbeld (van één naar twee jaar).
- De verbodsbepalingen voor radicale organisaties die tot doel hebben om de democratische rechtsstaat omver te werpen of af te schaffen, worden uitgebreid door aanpassing van art 2:20 BW.
- Bij de tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen zullen resocialisatie en reclassering steviger worden gepositioneerd, via professionals en vrijwilligers.
- Het kabinet wil de aangiftebereidheid vergroten, het ophelderingspercentage verhogen en de doorlooptijden inkorten.
- Aan de gevangeniscapaciteit wordt zo min mogelijk getornd. Mocht sluiting onverhoopt nodig zijn, dan zullen de gevangenissen gelegen buiten de Randstad zoveel mogelijk worden ontzien.
- Het stelsel van voorwaardelijke invrijheidsstelling wordt gewijzigd. Veroordeelden zullen niet meer automatisch in aanmerking komen om voorwaardelijk in vrijheid te worden gesteld. Daarnaast zal de periode waarin een veroordeelde via een voorwaardelijke invrijheidsstelling kan werken aan zijn resocialisatie worden gehandhaafd op een derde van de opgelegde straf, met een maximum van twee jaar. Om gedetineerden optimaal te kunnen voorbereiden op terugkeer in de samenleving blijft detentiefasering gehandhaafd.
- Het kabinet ziet dat de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf onder druk staat. Als dat nodig zou blijken te zijn, zal het kabinet aanvullende wetgeving tot stand brengen. ‘Het waarborgen van de belangen van nabestaanden en slachtoffers is daarbij cruciaal,’ vermeldt het regeerakkoord.
- Verdachten van zware gewelds- en zedenmisdrijven die in voorlopige hechtenis zitten, moeten verplicht ter zitting verschijnen, is het plan. Het slachtoffer mag hier ook iets over zeggen.
- Het kabinet bekijkt welke mogelijkheden er zijn om de doelmatigheid en doeltreffendheid van jeugdsancties te verhogen.
- De positie van het slachtoffer blijft een speerpunt, in het bijzonder bij de herijking van het Wetboek van Strafvordering. Daarnaast wordt ingezet op het wegnemen van knelpunten in de praktijk (doorverwijzingen, confrontaties, etcetera).
- Het verspreiden van wraakporno wordt als zelfstandig delict strafbaar gesteld.
- Het wetsvoorstel Aanpassing bewaarplicht telecommunicatiegegevens wordt heroverwogen.
Personen- en familierecht
- Landelijk beleid ten aanzien van het voorkomen van ‘vechtscheidingen’ zal gericht zijn op het wegnemen van knelpunten die zich voordoen bij het voorkomen van deze schade. Het kabinet stelt dat het belang van het kind voorop moet staan, ook om het contact met de ouders en grootouders wordt bevorderd.
- Het kabinet bekijkt of het maken van notariskosten weggenomen kan worden voor paren die toch in algehele gemeenschap van goederen willen trouwen.
- De onderzoeken zoals aanbevolen door de staatscommissie herijking ouderschap zullen worden uitgevoerd. Het gaat hierbij onder meer om de fiscale consequenties, nationaliteitsrecht, vreemdelingenrecht, erfrecht, onderhoudsverplichtingen en naamrecht bij juridisch meerouderschap, gezag en draagmoederschap.
- Er wordt nader onderzoek verricht naar een verdere herijking van het familierecht. Daarbij gaat het onder meer om adoptie, echtscheiding, alimentatie en de positie van grootouders. Het belang van het kind is hierbij leidend.
- Het kabinet bereidt in samenhang voorstellen voor ter modernisering van het nationaliteitsrecht. Het betreft een verruiming van de mogelijkheid van het bezit van meerdere nationaliteiten voor aankomende eerste generatie emigranten en immigranten. Gelijktijdig komt er voor volgende generaties een verplicht keuzemoment dat daadwerkelijk leidt tot het behoud van niet meer dan één nationaliteit.
Arbeidsrecht
- Het kabinet introduceert een cumulatiegrond in het ontslagrecht. Als afzonderlijke bestaande ontslaggronden onvoldoende wettelijke basis bieden voor ontslag, maar er bij meerdere gronden gedeeltelijk sprake is van problemen, kan de rechter een afweging maken of ontslag gerechtvaardigd is. De rechter kan dan wel een extra vergoeding daartegenover stellen van maximaal de helft van de transitievergoeding.
- Er komt ‘meer balans’ in de transitievergoeding. Werknemers krijgen straks vanaf het begin van hun arbeidsovereenkomst recht op transitievergoeding in plaats van na twee jaar. Ook zal de transitievergoeding voor elk jaar in dienstverband een derde maandsalaris bedragen, ook bij mensen die langer dan 10 jaar in dienst zijn. De overgangsregeling voor 50-plussers wordt gehandhaafd.
- De mogelijkheid wordt verruimd om scholingskosten in mindering te brengen op de transitievergoeding: scholing binnen de eigen organisatie gericht op een andere functie kan straks ook in mindering worden gebracht op de transitievergoeding.
- Er komt compensatie voor werkgevers voor verschuldigde transitievergoeding bij ontslag van een werknemer wegens langdurige arbeidsongeschiktheid en geen transitievergoeding bij ontslag om bedrijfseconomische redenen als een cao-regeling van toepassing is, conform de voorstellen die nu in de Kamer liggen. Tevens worden de criteria om in aanmerking te komen voor de overbruggingsregeling transitievergoeding voor kleine werkgevers ruimer en daarmee eenvoudiger. Ook voor de situatie waarin een werkgever zijn bedrijf beëindigt wegens pensionering of ziekte, zal het kabinet met voorstellen komen om de transitievergoeding onder voorwaarden te compenseren. Hiervoor wordt 100 miljoen euro gereserveerd.
- De verschillen tussen arbeidsovereenkomsten voor bepaalde en onbepaalde tijd worden kleiner.
- De periode waarna elkaar opeenvolgende tijdelijke contracten overgaan in een contract voor onbepaalde tijd, wordt verlengd van twee naar drie jaar.
- Er komen mogelijkheden om een proeftijd te verlengen.
- Payrolling als zodanig blijft mogelijk, maar wordt zo vormgegeven dat het een instrument is voor het ‘ontzorgen’ van werkgevers en niet voor concurrentie op arbeidsvoorwaarden.
- De verplichting om loon door te betalen bij ziekte in het MKB wordt verkort van twee naar één jaar.
Ondernemingsrecht en mededingingsrecht
- De Autoriteit Consument en Markt (ACM) wordt gevraagd een speciaal team op te richten op het gebied van digitale mededinging.
- De mededingingswet wordt aangepast zodat samenwerking in de land- en tuinbouw expliciet wordt toegestaan. Dit om de ongelijke machtsverhoudingen in de keten te compenseren.
- Er komt aanvullende wetgeving op het gebied van franchise om de positie van franchisenemers in de precompetitieve fase te versterken.
Asiel- en migratie
- Als op basis van de stukken bij een herhaalde aanvraag blijkt dat deze aanvraag geen kans van slagen heeft, wil het kabinet dat het gehoor achterwege blijft.
- Rechtsbijstand wordt ‘in lijn met EU-regelgeving’ pas na een voornemen tot afwijzing van een asielaanvraag verstrekt.