Wat houdt cliënten ’s nachts uit hun slaap? Wie dat weet, kan diensten ontwikkelen om die zorgen weg te nemen. Geen wonder dat Houthoff in samenwerking met het Nederlands Genootschap Bedrijfsjuristen (NGB) dit thema koos voor de jaarlijkse Bedrijfsjuristenmonitor. Het kantoor poogt elk jaar trends in de juridische wereld te duiden. Voor de tiende editie destilleerde Houthoff negen belangrijke thema’s uit de eigen praktijk. Alle NGB-leden werd gevraagd scores toe te kennen aan de verschillende onderwerpen. ‘De grootste wakkerligpunten kregen een 5, de minst relevante thema’s het cijfer 1,’ zegt Tim de Boer, hoofd Marketing & Business Development bij Houthoff.
Privacy en de beveiliging van IT-systemen bleken de grootste kopzorgen met zich mee te brengen. Maar liefst 83 procent van de 227 respondenten gaf dat thema de hoogste score. ‘Privacy steekt er met op en schouders bovenuit, vanwege de aankomende Algemene verordening gegevensbescherming,’ zegt NGB-voorzitter en bedrijfsjurist bij ING Arnold Brakel. De grootste kwestie op dit gebied is dataretentie, ziet hij. ‘Veel bedrijven bewaren persoonsgegevens, maar gooien die niet weg en dat moet straks wel,’ zegt Brakel. ‘Daarnaast bestaan er wettelijke minimum bewaarperiodes, terwijl de AVG juist maximale bewaarperiodes instelt. Hoe regel je dat praktisch?’
Discussie
Een tweede belangrijke kwestie voor bedrijfsjuristen schuilt in corporate governance, compliance en ethiek. Kleur je als bedrijfsjurist binnen de lijntjes, of ben je een verandermanager, vat De Boer van Houthoff dit punt samen. ‘Bedrijfsjuristen krijgen met twee vragen te maken: klopt wat we doen met het positieve recht en is het maatschappelijk verantwoord?’
Het werk van juristen kent daarmee een nieuwe dimensie: de vraag of bepaald handelen ethisch is én houdbaar voor de toekomst, zegt NGB-voorzitter Brakel. ‘Wat juridisch mogelijk is, is niet per se goed. Het handelen van organisaties, zeker in de financiële sector, wordt gemeten naar de regels van overmorgen.’
Senior Legal Counsel bij ABN AMRO Linda Nekeman-IJdema herkent deze uitdaging uit haar eigen werk. ‘Je moet als bedrijfsjurist meer zelf aan het roer staan. Je kunt niet meer alleen kennis delen waarna de business zelf beslist wat ze doen. Je zult er zelf ook iets van moeten vinden en willen dat je bedrijf bepaalde besluiten neemt. Dat wordt ook van je verwacht.’ Een advocaat moet voor Nekeman-IJdema vooral een sparringpartner zijn. ‘Dat helpt mij meer dan lange adviezen op papier.’
Initiatief
Op de derde plaats in de enquête eindigde wat Houthoff en de NGB omschrijven als ‘de roep om efficiency’. Brakel: ‘Bedrijfsjuristen krijgen meer vragen, ook vanwege de kosten van extern advies. Tegelijkertijd wordt de regelgeving steeds complexer. Legal tech kan leiden tot meer efficiëntie. Maar welke innovatieve producten moet je echt inzetten? En wat leveren die op?’
Op het gebied van innovatie verwachten cliënten dat advocatenkantoren het voortouw nemen, zegt De Boer. ‘Klanten zijn meer bezig met innovatie van hun eigen business. De magazijnen zijn dan bijvoorbeeld heel innovatief, maar dat wordt niet doorgetrokken naar de werkzaamheden van de legal counsel. Bedrijfsjuristen zijn smart followers.’
Om de zorgen van bedrijfsjuristen weg te nemen, werkt Houthoff onder meer samen met externe partijen. ‘Privacy en databeveiliging hebben een technologische component. Wij moeten ervoor zorgen dat we niet alleen juridisch advies geven, maar ook heel snel data veiligstellen en datalekken vinden,’ zegt De Boer. Houthoff treedt daarom in tandem op met cyber security-bedrijf Fox-IT.
Een andere oplossing is zelf de externe partij worden, zoals Kennedy Van der Laan deed met legal tech consultancy Sync. Dat deze tak is ondergebracht in een aparte bv was een uitdrukkelijke wens van bedrijfsjuristen, vertelt Sync-directeur Jeroen Zweers. ‘Nu kunnen ze onze legal tech adviesdiensten en softwareproducten inkopen, zonder dat ze daarmee een opdracht verlenen aan een heel advocatenkantoor.’
De Bedrijfsjuristenmonitor 2017 vindt plaats op 28 maart.
Dit artikel is ook verschenen in het Advocatenblad van januari 2018. De hele editie is hier te lezen.
