‘Van der Meer zegt meer’, ‘Red de rechtsbijstand’, ‘Recht voor iedereen’. Spanborden met teksten als deze steken donderdagmiddag uit boven de honderden advocaten in toga bij de Haagse Hofplaats. Algemeen deken Bart van Tongeren spreekt de demonstrerende advocaten toe. Het is voor hem een bijzondere dag. ‘Achtentwintig jaar geleden begon ik in de advocatuur. Mijn oudste zoon heeft vandaag zijn eerste werkdag als advocaat.’
De nood onder sociaal advocaten is hoog volgens Van Tongeren. ‘Rechtzoekenden komen in de kou te staan. Het is tijd om in opstand te komen, het is tijd voor maatregelen.’ Volgens de Commissie-Van der Meer is een jaarlijkse investering van 127 miljoen euro op zijn plaats. Deze moet er dan ook komen, concludeert Van Tongeren. Ook Kamerlid Michiel van Nispen neemt het woord. ‘De grenzen zijn bereikt,’ zegt hij. ‘De grenzen zijn overschreden. We kunnen jullie niet vragen je werk voor niets te doen.’
Vergoedingen
De praktijk van huurrechtadvocaat Sabine Boellaard (Salomons van der Valk advocaten, Den Haag), bestaat voor een derde uit toevoegingszaken. ‘Als je de kosten van de vergoedingen afhaalt, houd je bijna niets over. De vergoedingen van familierechtzaken zijn al helemaal schrijnend laag. Daarom heeft ons kantoor besloten geen toevoegingszaken op het gebied van familierecht meer te doen.’
Marieke Hartkoorn (Advocatenkollektief Rotterdam) maakt zich zorgen over het voortbestaan van haar kantoor. ‘Zeker aan de complexe toevoegingszaken houd je bijna niets over. Het gaat ons enorm aan het hart. Met de uren die een sociaal advocaat maakt, voor zo’n laag salaris, krijg je tegenwoordig geen nieuwe mensen meer. De sociale advocatuur vergrijst.’
Livestream
Na het protest volgt een debat in de Tweede Kamer. De tribune van de plenaire zaal is al snel gevuld met advocaten. Er wordt een extra zaal geopend waarin andere advocaten het debat via een livestream volgen. Van Nispen: ‘Er zijn tientallen gesprekken en stapels rapporten geweest. Van der Meer was heel helder. De vergoeding staat niet in verhouding tot het aantal gewerkte uren. Laat de minister daar vandaag iets aan doen.’
CDA-kamerlid Chris van Dam vindt eigenlijk dat de advocaten te vroeg richting Binnenhof zijn gekomen. Eerst moeten de voorstellen van minister Dekker, later dit jaar, worden afgewacht, vindt hij. Niettemin is het ook volgens Van Dam duidelijk dat er sprake is van hoge nood bij de sociale advocatuur.
Vrouwe Justitia
Kamerlid Farid Azarkan (DENK) herinnert de Kamer aan een uitspraak van oud-staatssecretaris Fred Teeven. ‘Als je aan een advocaat niet al te veel tijd geeft om aan een verdachte te besteden, dan wordt het ook niet zo veel, die verdediging,’ zei Teeven dit voorjaar tegen de Groene Amsterdammer. Azarkan: ‘Vrouwe Justitia is blind, en dat is maar goed ook. Als ze zou zien hoe dit kabinet omgaat met het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand, zou ze zich kapot schamen.’
VVD-minister Dekker (Rechtsbescherming) erkent dat het huidige stelsel niet meer voldoet. ‘De puntentoekenning voor sociaal advocaten strookt inderdaad niet meer met de werkelijkheid.’ Maar tot een toezegging voor extra geld leidt dat niet. ‘De oplossing is niet het draaien aan knopjes bij het huidige systeem. We moeten het hele systeem opnieuw tegen het licht houden. Dat wil ik niet vanuit een ivoren toren doen. Ik ga praten met advocaten, burgers, verzekeraars.’
Als mogelijke oplossingen voor de onderbetaalde toevoegingsadvocaat ziet Dekker het beperken van de instroom van toevoegingszaken. Ook houdt hij de mogelijkheid voor toevoegingsadvocaten op een andere manier te bekostigen. Daarbij kunnen nieuwe technologische ontwikkelingen volgens Dekker helpen bij het terugbrengen van de kosten.
Moties
‘Teleurstellend,’ noemt Van Nispen de reactie van minister Dekker. Samen met de PvdA en DENK dient hij een motie in waarbij hij de regering verzoekt het advies van Van der Meer over te nemen en zo snel mogelijk te zorgen voor een eerlijke beloning voor sociaal advocaten.
Kamerlid Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) vraagt de regering de Kamer te informeren over het aantal onnodige procedures door de overheid en acties om dat terug te dringen.
Sabine Droogleever Fortuyn
