Daarmee is het voorlopig onmogelijk om de arbitrale vonnissen van e-Court ten uitvoer te leggen. Dit raakt vrijwel alle Nederlandse zorgverzekeraars, aangezien zij hun vorderingen aan e-Court voorleggen. Wanneer een arbitragevonnis in het voordeel uitpakt van de verzekeraar en de verzekerde nog steeds in gebreke blijft, wordt er bij de overheidsrechter een exequatur aangevraagd. Tot op heden zijn deze verzoeken vrijwel zonder uitzondering ingewilligd. E-Court behandelt jaarlijks tienduizenden incassozaken.
Hoge Raad
Woordvoerder Maarten Schoon van Rechtbank Overijssel zegt dat de prejudiciële vragen aan de Hoge Raad betrekking hebben op de ‘diepte’ van de toetsing van de arbitragevonnissen door de voorzieningenrechters. ‘De wet zegt dat arbitragevonnissen oppervlakkig kunnen worden getoetst, maar wij zitten met de vraag hoe diep die oppervlakkigheid eigenlijk gaat.’ De bulk van de arbitragevonnissen van e-Court werden tot op heden alleen aangevraagd bij de Rechtbank Almelo, onderdeel van de rechtbank Overijssel.
E-Court geeft in een persverklaring aan dat het besluit van de rechtbanken ‘mogelijk gevolgen heeft voor de continuïteit van e-Court. De keuze om voorlopig geen exequaturs te verstrekken, raakt e-Court direct, temeer omdat volstrekt onvoorspelbaar is op welke termijn de prejudiciële vragen gesteld en vervolgens behandeld zullen worden.’
Volgens e-Court zijn er geen redenen de bestaande praktijk niet te handhaven. De arbitrage-instelling noemt het handelen van het LOVCK onrechtmatig en zegt eventuele schade op de Staat te verhalen. Wel zegt e-Court mee te willen werken aan het formuleren van de prejudiciële vragen.
Naar aanleiding van een publicatie in onder meer de Groene Amsterdammer ontstond recent ophef over de werkwijze van arbitrage-instellingen en van e-Court in het bijzonder. Het aantal incassozaken dat e-Court behandelt, nam de afgelopen jaren snel toe. Dit komt mede doordat inmiddels 90 procent van de zorgverzekeraars in hun algemene voorwaarden hebben opgenomen dat ze naar e-Court stappen wanneer een verzekerde of koper niet betaalt.
Transparantie
Rechters en deskundigen noemen het stellen van deze voorwaarden echter discutabel en hebben bovendien kritiek op het gebrek aan onafhankelijkheid en transparantie van e-Court. Amsterdamse rechters stelden in de Groene dat ze alle verzoeken van e-Court zouden hebben geweigerd.
Met het advies van het LOVCK om nu eerst vragen te stellen aan de Hoge Raad, lijken de rijen binnen de Nederlandse rechtbanken weer gesloten. Woordvoerder Schoon van rechtbank Overijssel stelt dat er geen reden is om aan te nemen dat Rechtbank Almelo in de fout is gegaan met alle exequaturs die tot dusver zijn verleend. ‘Op basis van de regels van het moment handelden wij juist.’
E-Court verwijt de rechterlijke macht partijdigheid omdat ze concurrentie krijgen die verlies van werkgelegenheid kan betekenen. Daarom moeten de prejudiciële vragen volgens e-Court niet aan de Hoge Raad, maar aan het Europese Hof worden gesteld.
LOVCK
Dirk Vergunst, voorzitter van het LOVCK en rechter, neemt met klem afstand van dit verwijt. ‘Rechters laten zich nooit door dit soort overwegingen leiden. Redenen van concurrentie spelen ook volstrekt geen rol bij ons advies.’
Volgens Vergunst was er onder de elf rechtbanken onenigheid over de mate van toetsing van arbitragevonnissen. ‘De rechtbank Almelo volgde de Nederlandse rechtspraak om arbitragevonnissen waar consumenten bij zijn betrokken, slechts marginaal te toetsen. De Amsterdamse rechtbank meende dat er op basis van Europese jurisprudentie meer nodig is. Almelo zal dit punt nu voorleggen aan de Hoge Raad.’
Overigens kan Almelo dit pas kan doen als er weer een nieuw verzoek vanuit e-Court is binnengekomen. Volgens Vergunst heeft een medewerker van de rechtbank voorbarig aan e-Court gemeld dat er eerst prejudiciële vragen zullen worden gesteld. E-Court heeft sindsdien geen verzoeken voor een exequatur gedaan.
Overigens stelt Vergunst dat het zeer wel mogelijk is dat de Hoge Raad de vragen doorverwijst naar het Europese Hof. Wellicht kan de Rechtbank Almelo zich ook direct tot het Europese Hof wenden. Vergunst kan niet zeggen hoe lang het verkrijgen van antwoorden op zich laat wachten, maar ‘het kan zo maar enkele maanden in beslag nemen’. Er zal volgens Vergunst door de rechtbanken worden verzocht om de vragen met voorrang in behandeling te nemen.