Het boek Poetins rechtbank van Ellen Rutten e.a. (Nieuw Amsterdam, 2018) bevat vijftien van deze toespraken. Elk laatste woord volgt op een korte inleiding over de geschiedenis en maatschappelijke betekenis van de zaak, inclusief informatie over de veroordeling en het verdere lot van de veroordeelde. Kritisch, soms grappig, vaak aangrijpend; de gekozen toespraken lopen niet alleen qua toon uiteen, maar ook qua gepleegde delicten en de hoeveelheid media-aandacht over de grens. En hoewel regelmatig wordt gesproken over martelingen en overheidsdwang, loopt een enkele zaak uiteindelijk ook met een sisser af. Het boek blijft daarmee afwisselend tot de laatste pagina.
Boek: Poetins rechtbank
In Rusland hielden alleen al in 2016 bijna vierhonderd zaken verband met politieke vervolging. Tijdens deze processen wordt veel gebruikgemaakt van het zogenoemde ‘laatste woord’. Het is vaak de enige mogelijkheid voor vervolgden om in de rechtszaal vrijuit te spreken over hun vervolging, zonder onderbrekingen.
