Bakker reageert hiermee op de brief van minister Dekker (Rechtsbescherming) waarin hij aangeeft in debat te willen over de hoogte van de griffierechten. Het aantal rechtszaken nam vorig jaar bij vrijwel alle rechtsgebieden fors af, een trend die al een paar jaar zichtbaar is. Vooral de afname van het aantal zaken met een klein financieel belang (civiele kantonzaken) baart volgens Bakker zorgen.
‘Een klein financieel belang, in juridische termen, kan voor gezinnen met een laag inkomen of kleine ondernemingen die van opdracht naar opdracht leven, juist een pijnlijk hoge rekening zijn. Daarom moeten juist bij dit soort zaken de kosten omlaag. Financiën spelen vaak een grote rol om niet naar de rechter te stappen.’
Hoge griffierechten zijn voor veel mensen een reden om niet te procederen, en om de – in hun ogen misschien onterechte – rekening toch maar te betalen uit angst voor mogelijke extra kosten, stelt Bakker. ‘Dan vormt te hoog griffierecht een onoverkomelijke drempel. Dat doet afbreuk aan de rechtsbescherming van de burger.’
Neerwaartse spiraal
Bakker ziet een neerwaartse spiraal ontstaan waarbij steeds mensen de rechter nog weten te vinden. ‘Het vergroten van het aantal zaken is géén doel op zich, maar een noodzakelijk middel om de Nederlandse burger de rechtsbescherming te garanderen die hem toekomt. Een onbelemmerde toegang tot de rechter is hiervoor een cruciale voorwaarde. Wat heeft de burger aan een rechtbank als hij zich niet kan veroorloven er gebruik van te maken?’
Volgens Bakker moeten drempels die burgers en bedrijven ervaren bij een gang naar de rechter zoveel mogelijk worden geslecht. ‘Bijvoorbeeld doordat de rechter meer bij mensen in de buurt rechtspreekt en vooral dat de gang naar de rechter eenvoudiger en minder formeel wordt.’
Financiële positie Rechtspraak
Al deze vernieuwingen kosten geld en ook daarover maakt Bakker zich zorgen. ‘Onze financiële positie is zorgelijk. Eerdere vernieuwingen werden betaald uit het eigen vermogen, maar de reserves zijn op. De Rechtspraak geeft meer uit dan er binnenkomt. De daling van het aantal rechtszaken versterkt dit probleem en een neerwaartse spiraal is een feit.’ Volgens Bakker dreigt de Rechtspraak achterop te raken terwijl de maatschappij vooruit rent, en kan daardoor aansluiting verliezen met de samenleving.
Het jaarbericht is hier te vinden en onderdeel van het jaarverslag van de Rechtspraak dat aanstaande maandag verschijnt.
