De algemene raad van de NovA noemt het een goede zaak dat de rechtspraak wil experimenteren met alternatieve manieren van conflictoplossing. ‘Experimenten, mits verantwoord ingezet, kunnen een bruikbaar instrument zijn in de zoektocht naar verbetering van de rechtspleging.’ Volgens de NOvA kleven er wel risico’s aan experimenten en daarom benoemen ze een aantal ‘essentiële’ randvoorwaarden.
Zo wil de NOvA ook een afbakening van de termijn per experiment en een adequate financiering ervan. Verder noemt de NOvA het van belang dat eerst alle mogelijkheden binnen de bestaande wetgeving zijn benut, voordat überhaupt naar experimentele oplossingen wordt gezocht. ‘Het experimenteren met rechtspraak mag er niet toe leiden dat de daadwerkelijke problemen onder de oppervlakte blijven.’
Bestuur en straf
Ook Maurits Barendrecht van HiiL is positief over het wetsvoorstel. Hij noemt onder meer de brede afwijkingsmogelijkheid van procesrechtelijke bepalingen en de mogelijkheid om ook anderen dan rechters een rol te geven in de rechtspraak als sterke punten van de wet. Barendrecht stelt verder voor de wet uit te breiden naar bestuur en straf, initiatieven van buiten aan te moedigen en ruimte te creëren door deze in te kopen. Ook pleit Barendrecht voor een orgaan voor werving en toetsing van experimenten.
Kwetsbaar
De Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) is minder positief. In hun reactie met als titel ‘Experimenteren maakt meer kapot dan je lief is’ stellen zij dat rechtzoekenden die gebruik maken van gefinancierde rechtsbijstand kwetsbare mensen zijn. ‘Met die mensen moet je niet experimenteren, je moet ze goede rechtsbijstand geven.’ De VSAN vreest dat bij invoering van de wet veel experimenten worden ingezet als verkapte maatregelen om te bezuinigen en om eerder gestrande wetten alsnog door te drukken buiten het parlement om.
Ook volgens advocaat Husen uit Rotterdam is het wetsvoorstel ‘onnodig en ongewenst’. ‘De wetgever hoort op dit terrein niet op zo’n globale wijze bevoegdheden over te dragen aan de AMvB-regelgever. Ook niet als dat tijdelijk is.’
MKB-rechter
De consultatietermijn voor het wetsvoorstel van minister Dekker van Rechtsbescherming om te komen tot ‘maatschappelijk effectievere rechtspraak’ liep afgelopen vrijdag af. In de memorie van toelichting op het conceptwetsvoorstel doet minister Dekker drie uitgewerkte voorstellen voor experimenten: de MKB-rechter, de deskundige lekenrechter en de alternatieve echtscheidingsprocedure. De NOvA laat weten op deze voorstellen afzonderlijk in te gaan op het moment dat ze in consultatie worden gebracht.
