Theda Boersema (50), advocaat en AR-lid, hangt haar toga op dinsdagochtend op het Plein in Den Haag aan een waslijn en hiermee ‘aan de wilgen’. ‘We maken ons ongelofelijke zorgen.’ Boersema vreest dat de gefinancierde rechtsbijstand wordt uitgehold. ‘Als advocaten niet naar behoren betaald krijgen, blijven er geen goede juristen meer over om hoogwaardige rechtsbijstand te verlenen aan on- en minvermogenden.’
Groot onderhoud
In februari protesteerden er honderden advocaten bij de Tweede Kamer. Met het protest wilden ze duidelijk maken dat de nood onder sociaal advocaten hoog is. Ook de Commissie Van der Meer concludeerde in oktober 2017 dat het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand groot onderhoud nodig heeft met een jaarlijkse investering van 127 miljoen euro. Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming, VVD) erkende dat het huidige stelsel niet voldoet, maar heeft daar tot op heden nog geen extra budget voor vrij gemaakt.
Floor Frederiks (Frederiks & Groenendijk Advocaten in Zwijndrecht, 57), staat dinsdagochtend ook op het Plein. Ze werkt ruim vijfentwintig jaar in de sociale advocatuur en is met name actief in het personen- en familierecht en erfrecht. Haar praktijk draait ze voor tweederde op basis van toevoegingszaken. ‘De afgelopen twintig jaar is er nooit in het stelsel geïnvesteerd. En de zaken zijn ingewikkelder geworden.’
‘Wij nemen geen advocaat-stagiairs meer aan’
Frederiks ziet om zich heen dat de sociale advocatuur vergrijst. ‘En wij nemen ook geen advocaat-stagiairs meer aan. De opleidingskosten zijn hoog, daarmee loop je het risico dat een stagiair vroegtijdig voor een ander rechtsgebied kiest omdat dat meer oplevert. Dat risico kunnen wij niet lopen.’
Perverse prikkel
Door niet te investeren in rechtsbijstand, lopen allerlei andere kostenposten bijvoorbeeld in de jeugdzorg of gezondheidszorg op, zegt Boersema (Boersema Van Veen Advocaten). ‘Ik doe bijvoorbeeld veel zaken op het gebied van personen- en familierecht. In plaats van procederen, houd ik regelmatig een viergesprek met mijn cliënt, de wederpartij en zijn of haar advocaat. Op die manier probeer je er in onderling overleg uit te komen. Binnen het huidige stelsel van gefinancierde rechtsbijstand worden deze gesprekken niet gestimuleerd. Procederen levert meer op. Dat is een van de perverse prikkels die de commissie Van der Meer ook heeft benoemd.’
Boersema werkt al vijfentwintig jaar als sociaal advocaat. ‘Daar zet ik me met hart en ziel voor in. Ik vind het heel belangrijk dat iedereen toegang tot een goede advocaat krijgt. Maar de verleiding om geen zaken meer op toevoegingsbasis te doen, wordt steeds groter.’
Op dinsdag en woensdag wisselen protesterende advocaten elkaar iedere twee uur af. De protestestafette duurt tot en met woensdagmiddag, vijf uur. Vervolgens vindt er een extra Gerbrandydebat, geheel in het thema van gefinancierde rechtsbijstand en toegang tot het recht plaats.
