Buurtrechters schieten als paddenstoelen uit de grond

De Rechtbank Den Haag start samen met de gemeente Den Haag en Haagse woningcorporaties een pilot met een wijkrechter. Doel is om kleine burengeschillen en overlastkwesties op te lossen. Zeven rechters van de Rechtbank Den Haag hebben zich aangemeld voor de pilot, die vergelijkbaar is met de eerdere spreekuurrechter in Noord-Nederland. Partijen zitten, op basis van vrijwilligheid, in een wijkgebouw of buurtcentrum met de rechter en griffier aan tafel voor een soort huiskamergesprek. Als het niet lukt om afspraken te maken, zal de rechter een oordeel geven. Het Haagse stadsdeel Escamp heeft per 1 september de primeur. Haagse Hout volgt een maand later. Op 1 november is de wijkrechter ook inzetbaar in het centrum.

De proef met de videorechter van de Rechtbank Noord-Nederland in samenwerking met de gemeente Emmen wordt wegens succes verlengd tot einde van het jaar. De proef, waarbij bewindzaken binnen de gemeente Emmen via een videoverbinding in het gemeentehuis door betrokkenen bij te wonen zijn, ging in oktober 2016 van start. Naar verwachting wordt de videorechter na 2018 een structurele dienst bij de Rechtbank Noord-Nederland.

De Rechtbank Rotterdam start in de tweede helft van 2018 met een nieuwe aanpak van rechtszaken over huiselijk geweld. De rechtbank zoekt samen met het Veiligheidshuis, waarin politie, gemeente, Openbaar Ministerie, Raad voor de Kinderbescherming, reclassering en andere instanties samenwerken, een manier om de rechtszaken rondom een gezin snel en in onderlinge samenhang te behandelen. Deze aanpak richt zich niet alleen op de strafzaak over huiselijk geweld maar ook op eventuele familiezaken. De rechtbank gaat werken met themazittingen, waar huiselijk geweld en alle samenhangende kwesties door één rechter worden behandeld. De proef duurt twee jaar.

Landelijk zijn er verschillende proeven met een schuldenrechter van start gegaan of in de planfase. Zo krijgen inwoners van Tilburg met problematische schulden sinds maart niet langer standaard beschermingsbewind als dat wordt aangevraagd bij de rechtbank. De gemeente Tilburg en de Rechtbank Zeeland-West-Brabant startten een proef die loopt tot oktober 2018. ­Tijdens de proefperiode kijken inwoner, bewindvoerder en een medewerker van de gemeentelijke schuldhulpverlening wat de meest passende oplossing is.

In veel situaties is budgetbeheer een goed alternatief. Deze voorziening is in vergelijking met beschermingsbewind voor de inwoner minder ingrijpend. Hij of zij behoudt regie en kan met begeleiding werken aan het versterken van de eigen financiële zelfredzaamheid.

Team kanton van de Rechtbank Amsterdam is in februari in samenwerking met drie woningcorporaties de pilot huurzaken gestart. Doel is om zo vroeg mogelijk (op de rolzitting) betalingsregelingen te treffen en die in een vonnis op te nemen om zo een ontruiming te voorkomen. Op deze manier worden de proceskosten voor de huurder beperkt, probeert men het oplopen van de huurachterstand tegen te gaan en wordt ontruiming, als dat wordt gevorderd, voorkomen. Als op de rolzitting geen betalingsregeling wordt getroffen, vindt verwijzing plaats naar een twee weken later te houden comparitiezitting. De pilot wordt eind dit jaar geëvalueerd. Dan wordt ook onderzocht of andere woningcorporaties zich willen en kunnen aansluiten.

De Rechtbank Oost-Brabant werkt samen met de gemeente Eindhoven en verschillende partijen uit het justitiële en sociale domein aan een community court gericht op het strafrecht. De kern van het initiatief is dat rechtspraak in de buurt plaatsvindt, waarbij concrete problemen in een buurt worden opgelost en nauw wordt samengewerkt met de lokale overheid en veiligheidspartners.

De Rechtbank Noord-Holland wil bij bouwgeschillen rechters zo snel mogelijk samen met een bouwdeskundige ter plaatse laten kijken naar de situatie. Zo wordt geprobeerd snel tot een oplossing te komen. Deze proef zal van start gaan zodra er geschikte bouwdeskundigen zijn gevonden.