In een brief van 11 juli aan minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker, komen de Rechtspraak en het Openbaar Ministerie met een vijftal voorstellen om ‘de wrakingsvoorstellen meer bij de tijd te brengen en misbruik van procesrecht effectiever te kunnen tegengaan’.
Op de bewoording ‘misbruik van procesrecht’ reageert de Nederlandse orde van advocaten verbaasd en ontstemd in een brief van 11 juli. ‘Het beeld dat in deze brief wordt geschetst, van advocaten die massaal het procesrecht misbruiken, herkennen wij niet. Dat dit beeld zonder nadere onderbouwing door de voorzitters van de Raad voor de rechtspraak en het College van procureurs-generaal wordt onderschreven in een brief aan de minister, wekt de nodige verbazing.’
Wrakingsverzoeken
Het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak stellen onder meer voor een versnelde procedure bij kennelijk niet-ontvankelijke en kennelijke ongegronde wrakingsverzoeken te stimuleren. Ook vragen de voorzitters van de Rechtspraak en OM de minister om aan een wrakingsverzoek niet langer van rechtswege schorsende werking toe te kennen.
De NOvA is ontstemd over deze voorstellen. ‘Het belang van de mogelijkheid van wraking wordt in deze brief niet genoemd. Het instrument is bedoeld om de onpartijdigheid van de rechtspraak te toetsen,’ reageert beleidsadviseur van de NOvA Esther van den Bosch.
‘Deze voorstellen gaan over efficiency en geld – niet over een evenwichtig en eerlijk proces,’ reageert strafrechtadvocaat Max den Blanken op Twitter. ‘Ik vind het laf dat de Raad voor rechtspraak meewerkt aan het uithollen van waarborgen – een windvaan op het politieke strand.’
Als onderbouwing van de voorstellen voor het aanpassen van het procesrecht, sturen Rechtspraak en OM een staartje met cijfers van wrakingsverzoeken mee in de brief aan de minister. Uit de cijfers blijkt dat het totaal aantal wrakingsverzoeken tussen 2009 en 2012 is gestegen van 418 naar 659. Tussen 2013 en 2017 varieert het aantal wrakingsverzoeken tussen de 713 en 606.
Van het aantal verzoeken wordt jaarlijks tussen de 2,6 en 6,4 procent toegewezen. ‘Dat een aanzienlijk percentage van de verzoeken wordt afgewezen, betekent niet dat al die verzoeken op voorhand volstrekt kansloos waren. Die suggestie is (veel) te kort door de bocht,’ schrijft algemeen deken Bart van Tongeren in zijn brief aan de voorzitters van Rechtspraak en OM.
Onafhankelijkheid
Ook stellen Rechtspraak en OM in hun brief aan de minister voor dat advocaten een eenmaal aanvaarde verdediging niet kunnen neerleggen zonder voorafgaande toestemming van de deken. Dit voorstel is volgens algemeen deken Van Tongeren direct in strijd met de wettelijke kernwaarde onafhankelijkheid, neergelegd in artikel 10a van de Advocatenwet.
Het feit dat de NOvA niet is betrokken bij het maken van de voorstellen, stuit op verontwaardiging binnen de balie. ‘Slim om zo’n brief namens de Rechtspraak en één van de twee procespartijen te sturen! Dit voedt eerder de gedachte dat rechters en OM te veel bij elkaar op schoot zitten,’ twittert strafrechtadvocaat Eric Steller.
