Grapperhaus zei gisteren dat er gediscussieerd zou moeten worden over het verplicht maken van dna-afgifte na een oproep. Hij reageerde daarmee op het nieuws dat er na twintig jaar onderzoek een verdachte in beeld is in de zaak-Nicky Verstappen. De 55-jarige Jos Brech weigerde altijd dna af te staan. Zijn dna is uiteindelijk gevonden op achtergelaten spullen nadat hij als vermist was opgegeven via twee verre verwanten in het onderzoek.
Zo’n verplichtstelling moet volgens Grapperhaus wel aan een aantal belangrijke eisen voldoen. ‘Dat moet je niet zomaar doen. Je moet rekening houden met de privacy en je recht op lichamelijke integriteit.’ Grapperhaus wil hierover in gesprek met de Tweede Kamer.
Nut en noodzaak
Volgens de NOvA voert het te ver om mensen die niet verdacht zijn ook te verplichten hun dna af te staan. ‘Je ziet bij dit soort heftige zaken vaker dat men vindt dat de wet moet worden aangepast. Het is zaak om, ook als de emoties hoog zijn, steeds te blijven kijken naar nut en noodzaak van dit soort ingrijpende wetswijzigingen.’
De NOvA stelt dat we eerst moeten kijken hoe de regels in de praktijk worden toegepast. ‘In een rechtsstaat gelden immers bepaalde basisbeginselen zoals de onschuldpresumptie en het recht op privacy. Die zijn er niet voor niks. We willen niet in de situatie komen waarin burgers hun onschuld moeten aantonen ten opzichte van de staat.’
De NOvA vraagt zich daarnaast af hoe je dna-afname verplicht stelt voor iedereen. ‘Ga je iedereen die om wat voor reden dan ook geen gehoor geeft aan de oproep fysiek dwingen mee te werken? Kan dat überhaupt? Die kant moeten we niet op.
Groot gevaar
Ook advocaten zijn kritisch over de suggestie van Grapperhaus. Strafrechtadvocaat Sidney Smeets tegen Radio 1: ‘Het uitgangspunt van ons rechtssysteem is dat iedereen onschuldig is tot het tegendeel is bewezen. Het uitgangspunt van het idee van de minister is dat iedereen schuldig is, tenzij je meewerkt aan een dna-onderzoek waaruit blijkt dat je het niet bent.’
Advocaat Robert-Jan van Eenennaam stelt op Twitter dat de roep om het dna van alle burgers, schuldig of onschuldig, verdacht of onverdacht, te verzamelen gevaarlijk is. ‘Grote kans om onterecht als verdachte te worden aangemerkt. Bovendien groot gevaar als de databank in verkeerde handen terecht komt.’
Strafrechtadvocaat Christian Flokstra noemt het idee ‘de volgende stap op de glijdende schaal’. ‘Daarna komt de verplichte dna-afname bij pasgeboren baby’s.’
