De RSJ reageert daarmee op de kabinetsvisie Recht doen, kansen bieden die in juni 2018 naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Een belangrijk onderdeel van die visie gaat over de wijziging van de voorwaardelijke invrijheidstelling.

Als het aan het kabinet ligt, komt er minder toezicht op en begeleiding van gedetineerden die voorwaardelijk vrij komen. ‘Dit is onvoldoende om stapsgewijs en veilig terug te keren naar de maatschappij,’ zegt de RSJ in een advies dat naar minister Dekker van Rechtsbescherming is gestuurd en vrijdag is gepubliceerd.

Volgens de RSJ functioneert het huidige systeem van de voorwaardelijke invrijheidstelling goed en is onduidelijk waarom dat moet veranderen. Nu komen gedetineerden na tweederde van hun straf onder voorwaarden vrij. Die kunnen bestaan uit behandelingen of een contactverbod. Bij schending van de voorwaarden gaat een gedetineerde terug de gevangenis in.

Met het nieuwe systeem wordt de voorwaardelijke invrijheidstelling van rechtswege afgeschaft en bepaalt men aan de hand van diverse criteria of de gedetineerde hiervoor in aanmerking komt. ‘Dat kan in het uiterste geval betekenen dat zij […] zonder enige vorm van controle of begeleiding vrij komen,’ geeft de RSJ aan.

Een andere fundamentele wijziging in het systeem is het terugbrengen van de voorwaardelijke invrijheidstelling tot maximaal twee jaar. Gedetineerden met een gevangenisstraf van meer dan zes jaar krijgen daarmee een (veel) kortere periode om onder toezicht te resocialiseren. Volgens de RSJ is dat niet in het belang van een veilige terugkeer naar de samenleving.

De RSJ roept het kabinet nu op om niet overhaast te werk te gaan en verder te praten over de gevolgen van de beleidsvoornemens.