Volgens de geïnterviewde ketenpartners zijn sommige langwerkende advocaten vastgeroest in hun handelen. ‘Ze lijken minder energie te hebben om hun kennis up-to-date te houden.’ Ketenpartners stellen dat niet alleen de kwaliteit, maar ook de ‘passendheid’ van de dienstverlening beïnvloed kan worden door een aantal ‘perverse prikkels’ binnen het stelsel. ‘Advocaten kunnen in de verleiding komen creatieve keuzes te maken om daarmee omzet te genereren. Voorbeelden hiervan zijn het voeren van kansloze procedures of het ongewenst werven van cliënten in pro forma WSNP-zaken (schone lei-zittingen). Daar zijn cliënten niet bij gebaat, aldus de ketenpartners.

Het onderzoek geeft de stand van zaken van het stelsel van de gesubsidi­eerde rechtsbijstand per eind 2016 weer. Doel is om de effecten van veranderingen die naar aanleiding van de rapporten van de commissie-Wolfsen, -Barkhuysen en -Van der Meer worden doorgevoerd te kunnen monitoren. Voor het onderzoek zijn onder meer ketenpartners, toevoegingsgebruikers en rechts­bijstandverleners ondervraagd.  

Het rapport concludeert verder dat specialisatie de kwaliteit verhoogt. ‘Een kwalitatief goede advocaat, zeker de alleen werkende advocaat, dient over specialisaties te beschikken en niet op te veel rechtsgebieden actief te zijn,’ stellen de ketenpartners. ‘Gespecialiseerde advocaten kunnen meer deskundigheid leveren dan generalisten.’  

Ketenpartners vinden daarnaast dat advocaten verplicht aan vormen van kwaliteitstoetsing, zoals intervisie en peer review, moeten doen. Het is verder van belang dat zij contact onderhouden met vakgenoten en dat eenmanskantoren de waarneming goed regelen. De ketenpartners zijn het erover eens dat advocaten die geen goede kwaliteit leveren, beter aangepakt moeten worden. ‘Daar zijn nog weinig instrumenten voor. De klachtenprocedure is te veel gericht op incidenten.’

Uit het rapport blijkt verder dat toevoegingsgebruikers over het algemeen tevreden zijn over de dienstverlening van de advocaat of mediator. Toevoegingsgebruikers met een niet-straftoevoeging geven gemiddeld een 7,7 en toevoegingsgebruikers die een straftoevoeging hebben gehad, geven gemiddeld een 8,3. Deskundigheid wordt als belangrijk ervaren.  

Ruim zestig procent van de onder­vraagde toevoegingsgebruikers met een niet-straftoevoeging geeft aan in de toekomst gebruik te maken van dezelfde advocaat of mediator. Veertien procent neemt een andere advocaat of mediator. Een klein deel geeft aan dat dit van het probleem afhangt of dat ze de rechtsbijstandverzekering gaan aanspreken. Onder de straftoevoegingsgebruikers geeft bijna driekwart van de respondenten aan bij een volgende strafzaak de advocaat te benaderen die hen bij de laatste strafzaak bijstond.

Andere conclusie in het rapport is dat jaarlijks enkele honderden advocaten voor een of meer rechtsgebieden worden uitgeschreven, omdat ze niet voldoende zaken behandelen of voldoende opleidingspunten behalen. Uit de enquête onder rechtsbijstandverleners blijkt dat twee derde lid is van een specialisatievereniging.