Volgend jaar, op 4 augustus 2019, is het 75 jaar geleden dat Anne Frank, haar familie en de andere onderduikers in het Achterhuis werden gearresteerd. Ondanks verschillende onderzoeken is nooit achterhaald wat de omstandigheden waren die tot haar arrestatie hebben geleid. Een onderzoeksteam, dat onder meer bestaat uit FBI-agenten, tracht met nieuwe onderzoeksmethoden antwoord op deze vraag te vinden.
Nederland kent duizenden cold cases. Sommige spraakmakende zaken worden na jaren vrij plotseling opgelost zoals Marianne Vaatstra, Nicole van den Hurk, de Utrechtse serieverkrachter en de Puttense moordzaak. Onopgelost blijven dossiers als Sedar Soares, de moord op Chris van de Werken en vele anderen. In het dossier-Nicky Verstappen lijkt nu een doorbraak te zijn met de aanhouding van verdachte Jos B. Het DNA-profiel in veel dossiers een belangrijke oorzaak van de doorbraak. Opvallend is dat vaak wordt geconstateerd dat de dader ofwel al in een onderzoeksdossier voorkwam of dicht in de buurt van het slachtoffer of de plaats delict woonde.
De maatschappelijke verontwaardiging naar het OM (‘waarom hebben jullie dit niet eerder ontdekt?’) is begrijpelijk, maar onterecht. Jarenlange bezuinigingen bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) hebben geleid tot een perverse roulette en een paradox in de opsporing. Rechercheurs en officieren van justitie mogen vandaag de dag in een moordzaak maximaal vijf sporen naar het NFI sturen. Het NFI sluit basiscontracten af met politie en justitie. Daarin is geregeld dat het NFI zijn tijd tussen beide partijen gelijk zal verdelen (een paar kleine partijen daargelaten). Het aantal uren dat het NFI per zaak kan besteden, komt omgerekend neer op het analyseren van maximaal vijf sporen per zaak.
Iedereen begrijpt dat het lastig rechercheren is als tien of twintig sporen op een plaats delict worden veiliggesteld. De keuze in sporen die opgestuurd moeten worden naar het NFI, voelt als een perverse roulette. Bovendien ontstaat een paradox in de opsporing. Gesteld dat DNA-technieken verbeteren, en dat doen ze, dan nog mag het dossier later niet opnieuw worden geopend. De sporen die oorspronkelijk niet naar het NFI zijn opgestuurd, vallen buiten de boot. Pas zodra het dossier als cold case wordt gedefinieerd, ontstaat een volgende kans om opnieuw een aantal sporen in te sturen.
Wellicht dat in de zaak-Nicky Verstappen eerder aanknopingspunten waren gevonden als meer sporen naar het NFI waren opgestuurd. Stop daarom de perverse roulette met dadersporen en de onacceptabele paradox in de opsporing. Het NFI moet voldoende financieel geoutilleerd worden om aan de onderzoeksvragen van politie en justitie te voldoen. Wie weet vernemen we in 2019 wie 75 jaar geleden Anne Frank verraadde. Laten we bij andere cold cases niet zolang wachten.