Zakelijke mediation kan in Nederland pas echt doorbreken als wetgeving dat stimuleert of gerechtelijke procedures worden ontmoedigd. Dat concluderen onderzoekers in een rapport opgesteld door de Vereniging Zakelijke Mediation (ZAM) en de Stichting ADR Centrum voor het Bedrijfsleven, in samenwerking met het Montaigne Centrum voor Rechtspraak en Rechtspleging van de Universiteit Utrecht.
Het rapport komt tot de conclusie dat zowel advocaten, bedrijven als rechters positief oordelen over deze vorm van conflictoplossingen. Alle doelgroepen zien de toegevoegde waarde van het inschakelen van een mediator, vooral om het gesprek tussen partijen in goede banen te leiden en de emoties van partijen te adresseren. De grootste pluspunten van mediation zijn de snelheid en de mogelijkheid tot behoud of verbetering van de relatie. De kans van slagen van mediation is groot. Zowel advocaten als bedrijven rapporteren een slagingspercentage in de orde van grootte van 75 procent.
Op grond hiervan zou men verwachten dat zakelijke mediation een sterke groei doormaakt, stellen de onderzoekers. ‘De vraag blijft dan ook waarom het tot nu toe niet gelukt is om een doorbraak te bereiken zodat zakelijke mediation een volwaardig, vanzelfsprekend en vaak gebruikt onderdeel van het gebruikelijke (juridische) systeem van geschiloplossing wordt.’ Een reden kan zijn dat mediation voor advocaten vaak financieel minder gunstig uitpakt dan het voeren van een procedure. Daarnaast geeft meer dan de helft van de bedrijven aan dat ze sommige zaken liever willen uitprocederen.
Volgens de onderzoekers is voor een daadwerkelijke doorbraak van zakelijke mediation waarschijnlijk een externe impuls nodig is, bijvoorbeeld in de vorm van wetgeving, of het ontmoedigen van gerechtelijke procedures. Dit is ook de ervaring in andere landen waar mediation als de gebruikelijke eerste stap voor het oplossen van geschillen gepositioneerd is.