Het rapport is het resultaat van maandenlang onderzoek door een onafhankelijke commissie. De commissie bekeek in opdracht van Grapperhaus de relatie tussen het WODC en de beleidsafdelingen van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Die relatie deugt niet, luidt de onverbiddelijke conclusie. Ambtenaren van het ministerie proberen regelmatig WODC-onderzoek te beïnvloeden. Belangrijke waarborgen in de relatie tussen het departement en het WODC om beïnvloeding tegen te gaan schieten bovendien tekort. Daardoor is de onafhankelijkheid van het WODC geschaad en staat – vooral bij politiek gevoelige onderwerpen – de deugdelijkheid van het onderzoek soms onder druk.
De commissie constateert enkele structurele tekortkomingen in de relatie tussen het WODC en beleidsafdelingen van het ministerie van JenV. Ten eerste zijn beleid en onderzoek te veel met elkaar vervlochten. Ten tweede wordt de onafhankelijkheid van het onderzoek onvoldoende gewaarborgd.
Beïnvloeding
De commissie concludeert dat er sprake is van een terugkerend patroon waarin beleidsmedewerkers van het ministerie proberen het WODC te beïnvloeden. Hierbij moeten onderzoekers in ‘een spel van duwen en terugduwen’ hun inhoudelijke onafhankelijkheid steeds opnieuw bevechten.
Ruim een kwart van de ondervraagde WODC-onderzoekers zegt in de afgelopen twee jaar ongewenste invloed van het ministerie te hebben ervaren. De commissie zegt overigens dat er geen aanwijzingen zijn dat opzet, uitvoering of conclusies van WODC-onderzoek op grote schaal zijn aangepast.
De commissie komt met een aantal aanbevelingen om de onafhankelijke positie van het WODC te herstellen. Minister Grapperhaus neemt die over, zo laat hij de Tweede Kamer weten. Zo komt de onafhankelijke positie in een ministeriële regeling vast te liggen en zal het WODC elders worden gehuisvest. Momenteel woont het WODC nog in bij het ministerie. Het managementteam van het WODC krijgt daarnaast een nieuwe directeur, die de weerbaarheid van de medewerkers moet vergroten en de cultuur moet veranderen.