‘Dat doe je toch niet!’, zegt ze verontwaardigd, als ze mijn kamer binnenkomt. Ook over andere dingen windt ze zich op. Als ze is uitgeraasd, vraag ik of ze er met haar partners over heeft gesproken, of ze haar ergernissen heeft gedeeld. ‘Nee’, roept ze, ‘want ze weten donders goed dat het zo niet kan!’
Nee, dat weten ze niet. Als zij het niet zegt, kunnen ze het niet weten.
Precies op dat punt gaat het vaak mis in de samenwerking. Dat heeft een aantal redenen. Ten eerste gaan we er van uit dat onze zienswijze normaal en verstandig is. De ander zou het dus ook zo moeten zien. Ten tweede geloven we soms dat, als je ergens intensief mee bezig bent, de ander dat opvangt, het weet. Maar ook dat is niet zo. De psychologie heeft daar trouwens een mooi woord voor: projectie.
Op zulke momenten vergeten we dat anderen onze gedachten niet kunnen lezen. Bovendien gaan wij eraan voorbij dat mensen sterk verschillen van elkaar, ook als dat op het eerste gezicht niet zo lijkt. Er is veel variatie qua persoonlijkheid (ben je introvert of extravert? Ben je van de details of van de grote lijnen?), je achtergrond (stad of platteland? Hoog- of laagopgeleide omgeving? Noorden of zuiden?), je ideeën over de rol van een advocaat, je manier van werken en nog veel meer.
Niets is vanzelfsprekend. Als je goed wil samenwerken, moet je daarom open praten over elkaars verwachtingen, uitgangspunten, ergernissen en behoeftes. Als je dat niet doet, ontstaan onnodig problemen of zelfs conflicten.
Jacqueline ging uiteindelijk het gesprek met haar partners aan. Ze maakte gebruik van een simpele gesprekstechniek: aan het begin van de bespreking mag iedereen beurtelings uitgebreid zijn of haar hart luchten, alles zeggen wat hij of zij vindt. De anderen mogen daarop níet reageren, totdat iedereen alles gezegd heeft. Pas daarna praat je verder. Zo voorkom je welles-nietes discussies over details, die afleiden van de hoofdzaken.
Toen in Jacquelines kantoor alles op tafel lag, werd evident dat dezelfde feiten anders waargenomen en geïnterpreteerd werden. Jacqueline ontdekte dat het Bart ook niet lekker zat dat hij een cliënt van haar had afgepakt. Het was gebeurd na een conflict over het kopieerapparaat.
Bart had Jacqueline als erg bazig ervaren, omdat zij zijn alternatieve voorstellen meteen van tafel veegde. Dat gebeurde wel vaker en irriteerde hem enorm. Toen dat eenmaal uitgesproken was, werd een oplossing mogelijk. Bart bood zijn excuses aan en Jacqueline beloofde om beter naar Bart te luisteren. Het was de eerste stap naar meer vertrouwen en een goed functionerende samenwerking.
