Een stagnerende modernisering, een tekort aan professionele medewerkers, financiële schaarste en een gebrek aan visie bedreigen de rechtspraak in Nederland. Dat constateert de Commissie Visitatie Gerechten, die de kwaliteitszorg van de rechtspraak onderzocht.
Tempo en aard van de veranderingen die de rechtspraak probeert door te voeren zijn ontoereikend om het vertrouwen van de samenleving in de rechtspraak in de toekomst te waarborgen. Als de rechtspraak niet in staat is in rap tempo te moderniseren, bestaat de kans dat er van buiten wordt ingegrepen. ‘Een breed gedragen visie, een heldere toedeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden en een omgevingsgerichte cultuur zijn dringend nodig om de rechtspraak toekomstbestendig te maken, aldus de voorzitter van de visitatiecommissie, Joyce Sylvester.
De visitatiecommissie noemt het achterblijven van digitalisering van de interne processen, deels het gevolg van het falen van KEI, exemplarisch voor de stagnerende modernisering van de rechtspraak. Het is samen met de personele krapte één van de oorzaken waarom rechtszaken onnodig lang duren.
De commissie legt de nadruk op drie problemen. De personele en financiële krapte legt teveel druk op medewerkers. Tekort aan rechters en ondersteunend personeel is structureel, diversiteit ontbreekt.
Er is geen heldere, breed herkenbare visie op de toekomst van de rechtspraak. Hoe taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn verdeeld tussen de gerechtsbesturen en de Raad voor de rechtspraak is onduidelijk.
De gerechten zelf werken onvoldoende samen. ‘Eigenaarschap’ voor het grotere geheel ontbreekt vaak bij medewerkers.