‘Stel je hebt als advocaat een lange zakelijke band gehad met een vennootschap die failliet gaat’, legt de Overijsselse deken Carl Luttikhuis de zaal vol advocaten een dilemma voor. ‘De curator vraagt het hele advocatendossier bij jou op, inclusief alle e-mails. Doe je dat?’
‘Zeker niet’, reageert een ervaren advocaat direct. ‘Je hebt je beroepsgeheim, het blijft je cliënt. Het dossier hoef je niet te overleggen.’ ‘Klopt’, zegt Luttikhuis. ‘Maar de curator is een ijzervreter, hij dreigt met een kort geding. Kun je hem dan ook voorstellen: heb je het dossier al aan de bestuurder zelf gevraagd?’. Daar heeft de senior confrère toch moeite mee: ‘De bestuurder heeft afgeleid verschoningsrecht. Ik zou dat kort geding gewoon aangaan.’
Niet bindend
De levendige discussie is typerend voor de sessie over gedragsregels ‘Zo heurt het!’, die de orde Overijssel samen met de Nova houdt in de sfeervolle oude Mariakerk in Deventer. In totaal tien dilemma’s passeren de revue, maar eerst licht Frans Knüppe de vorig jaar herziene gedragsregels nog eens toe. ‘De regels zijn geen verordening, dus niet bindend’, frist Knüppe het collectieve geheugen op. ‘Het zijn normen volgens de heersende opvattingen. Al zijn die normen niet in beton gegoten.’
Knüppe licht er enkele belangrijke gedragsregels uit. Zoals de opdrachtrelatie: ‘Een belangrijke vraag is altijd of de verantwoordelijkheid voor de zaak op Mr. X is toegespitst of dat meerdere advocaten de zaak op zich nemen.’ En als je als advocaat een andere professional inschakelt? ‘Dan ben jij verantwoordelijk voor hoe die zijn werk verricht’, stelt Knüppe. Ook de nieuwe regel over de onderlinge correspondentie tussen advocaten komt voorbij. ‘Uitgangspunt is dat deze niet-vertrouwelijk is en als je anders wilt moet je dat meteen aangeven. Als de ander piept, gaat het niet door. Wanneer hij instemt wordt het vertrouwelijk.’
Gedragsregel-quiz
Tijd voor de gedragsregel-quiz. Die wordt gezamenlijk gepresenteerd door Knüppe en Luttikhuis. De beide mannen wisselen elkaar soepel af in de rol van vragensteller en antwoorder, niet bang om het publiek uit te dagen. ‘Stel je wordt als getuige opgeroepen bij de mishandeling van een verbalisant door jouw cliënt’, poneert Luttikhuis. ‘Stem je daar mee in?’ Dat moet wel, is de gedeelde opvatting in de zaal. ‘Je hebt hier geen verschoningsrecht’, merkt een jonge advocaat op. ‘Misschien beter om de zaak over te dragen’, aldus Luttikhuis. ‘Anders zit je er erg bovenop.’
Een pikante case gaat over een provisie van 2000 euro cash. Die vraagt een ambassademedewerker aan de advocaat in ruil voor een grote opdracht van een buitenlands bedrijf dat investeert in een Gronings windmolenpark. Betaal je die provisie contant of giraal? Houd je je verre van het aanbod of benader je het bedrijf zelf buiten de tussenpersoon om? In de dilemma-app van de Nova kozen de meeste advocaten voor terughoudendheid, al gaf een kwart aan het bedrijf zelf te benaderen. Een eenduidig goed antwoord is er niet.
Braafheid
Tijdens de borrel achteraf verbaast Thomas van Dreumel (Damsté advocaten-notarissen, Enschede) zich over de braafheid van veel collega’s bij het provisie-dilemma: ‘Ik zou wel overwegen om het giraal te betalen. Het is een grote opdracht van wel een jaar omzet en ik heb begrepen dat er geen provisieverbod bestaat. Ik denk niet dat je zo gelijk je onafhankelijkheid verliest.’ Van Dreumel is net twee maanden beëdigd, de nieuwe gedragsregels liggen nog vers in het geheugen.
Ook éénpitter Marcella Spithoff uit Zwolle blikt positief terug: ‘Leuk om het via een quiz te doen. Ik vond het dilemma van de advocaat als getuige boeiend.’ Spithoff doet veel aardbevingszaken in Groningen en komt daar regelmatig ethische kwesties tegen. “Bijvoorbeeld als gedupeerden de media zoeken, dan moet je heel goed bedenken wat je naar buiten brengt en wat niet. Ik begeleid mijn cliënten daar intensief in. Als het lukt, hebben ze een mooie uitlaatklep voor hun frustratie.