Net als in voorgaande jaren daalde in 2018 het aantal rechtszaken. De rechterlijke macht handelde 1.533.570 zaken af, vier procent minder dan in het jaar daarvoor.
In totaal nam het aantal kantonzaken in 2018 met vier procent af. Bij de handelszaken was er, net als afgelopen jaren, een verdere afname met zeven procent. De Rechtspraak wijt dat aan de ‘afschrikkende werking van relatief hoge griffierechten en de beschikbaarheid van buitengerechtelijke arbitrage’.
Het aantal civiele zaken dat niet onder kanton valt, daalde met vijf procent tot ongeveer 256.000. De afname van handelszaken, insolventies en kort gedingen bedroeg elf procent, circa 7.400 zaken minder dan in 2017. Het sterkst was de afname van zaken rond schuldsanering (29 procent; ongeveer 2.500 zaken) en handelszaken aangebracht bij dagvaarding (negentien procent; ongeveer 2.100 zaken).
De instroom van nieuwe zaken bij familie (meestal bewindszaken) bleef stabiel, na een forse stijging in 2017. De familierechtelijke procedures namen licht af (twee procent) tot bijna 181.000. Een afname was zichtbaar bij alimentatiezaken (zeven procent), scheidingszaken (vijf procent) en zaken betreffende de omgangsregeling (vier procent). De instroom van zaken rond ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing en BOPZ-zaken nam juist iets toe, beide met twee procent.
Bestuurszaken
In 2018 kwamen er bij de rechtbanken op het gebied van het bestuursrecht bijna 97.000 zaken binnen, ongeveer gelijk aan het aantal zaken in 2017. Het aantal ingekomen ‘reguliere’ bestuurszaken daalde wel sterk (tien procent), terwijl bij vreemdelingenzaken (vier procent) en belastingzaken (zeven procent) het aantal ingekomen zaken juist toenam.
Het aantal vreemdelingenzaken nam in 2018 met vier procent toe tot ongeveer 33.400. Zowel verlengde asielprocedures (zeventien procent), bewaringszaken (veertien procent), reguliere zaken (dertien procent) als de zogenaamde Dublinzaken (tien procent), waarbij aanvragers via andere Europese landen Nederland binnenkomen, namen toe. Het aantal nieuwe asielprocedures halveerde bijna tot circa 2.400.
De instroom van strafzaken nam in 2018 met vier procent af tot bijna 163.000 zaken. De afname gold voor bijna alle soorten zaken. Ook de behandeling van de hoofdzaken (de ter zitting gebrachte zaken) nam af met zeven procent, naar bijna 97.000 zaken. Het aantal raadkamerzaken over voorlopige hechtenis nam juist fors toe met 21 procent tot circa 16.000 zaken.
Financiële tekorten
Het financiële tekort bij de Rechtspraak liep in 2018 nog verder op. In 2017 werd er 28,5 miljoen euro meer uitgegeven dan er binnenkwam. Vorig jaar bedroeg het tekort 38 miljoen euro. Hoe dat probleem wordt opgelost is vooralsnog onduidelijk. De Rechtspraak is nog in onderhandeling met het ministerie van J&V.
Enkele weken geleden verscheen er een vernietigend rapport over de Rechtspraak van de visitatiecommissie. Een stagnerende modernisering, een tekort aan professionele medewerkers, financiële schaarste en een gebrek aan visie bedreigen de rechtspraak in Nederland, luidde de conclusie.
Voorzitter Naves zegt het als zijn taak te zien de Rechtspraak de komende jaren opnieuw richting te geven. ‘Ik ga me sterk maken voor een cultuurverandering om ervoor te zorgen dat we als Rechtspraak mee blijven gaan in het tempo van de maatschappelijke ontwikkelingen. Hoewel verwezenlijking van die ambitie tijd en geduld zal vragen, is deze weg voor mij onvermijdelijk.’