Advocaten met een bruto praktijkinkomen van minder dan € 37.000 zitten in de laagste categorie, zodat zij de hoogste korting krijgen op de hoofdelijke omslag. Alleen advocaat-stagiairs betalen minder, wat op zich wonderlijk is want veel beginnend advocaten ontvangen tegenwoordig meer dan modaal.
De hoogste categorie geldt voor advocaten met een bruto praktijkinkomen van boven de € 115.000. Hun jaarlijkse bijdrage is daardoor hoger. Er ligt een solidariteitsgedachte aan ten grondslag. Een bijdrage naar draagkracht. De ‘veelverdieners’ betalen daardoor ongeveer twee keer meer dan hun collega’s die minder dan modaal verdienen. Het verschil zou echter veel groter moeten zijn.
Onevenredig
In Amsterdam staan ongeveer 5.500 advocaten ingeschreven. Velen daarvan hebben een praktijkinkomen dat een veelvoud is van € 115.000. De advocaat met een winstdeel van vijf ton betaalt van zijn inkomen nu 0,1 procent mee aan de begroting van de balie waar hij staat ingeschreven. Een asielrechtadvocaat die in categorie 2 blijft steken, betaalt pro rato bijna het tienvoudige van de bijdrage die de partner van een middenmoter op de Zuidas moet betalen. De hoofdelijke omslag is dus nogal onevenredig. Dit systeem moet daarom nodig op de schop.
Het systeem dateert uit de tijd dat de orde er vanuit ging dat een goed lopende advocatenpraktijk een brutopraktijkinkomen genereerde dat gelijk was aan het salaris van een vicepresident van een kleine rechtbank. Tot in de jaren negentig adviseerde de orde een standaard uurtarief dat hierop was gebaseerd. Sinds die tijd is het salaris van rechters niet meer gestegen, terwijl de uurtarieven van advocaten zijn verveelvoudigd en de winstgevendheid van de commerciële advocatuur jaar na jaar records brak. Het is daarom niet zo verrassend dat een oud-deken binnenskamers schamperde dat de anderhalve ton dekensalaris voor hem een fooi was.
Recent bleek uit onderzoek dat zeven op de tien sociaal advocaten overwegen te stoppen. Hun inkomsten naderen het minimum. De orde vindt dit uiteraard verontrustend. Het behoud van een goede gefinancierde rechtsbijstand krijgt daarom speciale aandacht, lezen we in jaarverslagen en rapporten. Bij de laatste factuur voor de jaarlijkse bijdrage lichtte de orde nadrukkelijk toe dat het geld deels aan dat doel wordt besteed. Maar zou de orde zich wel realiseren dat de sociaal advocaten hieraan zelf pro rata het meeste bijdragen?
Als de hoofdelijke omslag is gebaseerd op solidariteit, voer dat dan ook serieus door. Begin met aanpassing van de categorie-indeling. Uit de diepe zakken kan veel meer geput worden. Dan kunnen sociaal advocaten worden vrijgesteld van de jaarlijkse bijdrage. Ik denk niet dat er aan de Zuidas iemand is die zich daarover zal bekreunen.