Dekker komt volgens Vogel met ouderwetse marktplannen, ‘terwijl inmiddels wel duidelijk is dat je op een aantal terreinen helemaal niet naar de markt moet gaan’. ‘Dat is duurder. Veel geld dat naar de burger moet, verdwijnt om te komen tot bureaucratische oplossingen.’
Dekker bracht vrijdag een groot pakket aan stukken naar buiten. Een onderdeel daarvan was een op aannames gebaseerde financiële doorberekening van zijn plannen. De minister wil uiteindelijk de eerste lijn (juridisch loket) verbeteren, zodat er minder zaken doorstromen naar de tweede lijn. Hij taxeert de daling van de instroom op maximaal 10 procent.
Een belangrijke besparing wordt volgens de bewindsman behaald met de introductie van rechtshulppakketten. Dekker verwacht dat 15 tot 25 procent van de huidige toevoegingszaken in de toekomst zonder tussenkomst van advocaten kan worden afgehandeld. Daar staat tegenover dat advocaten per toevoegingspunt waarschijnlijk wel meer gaan verdienen.
Aannames
De advocatuur is niet gecharmeerd van de aannames van de minister, blijkt op Twitter. Volgens Dekker is er nog onvoldoende informatie beschikbaar voor onderbouwde aannames, zegt de Bredase advocaat Rogier Hörchner in een tweet. ‘De idiote aanname is dat een advocaat alleen nodig is voor “juridische elementen”. Bewijs? Feiten? Procedure? Redeneren? Ervaring? Gedragsrecht? Aansprakelijkheid verzekerd? Getuigen?’
Advocaat Steven Kroesbergen uit Hoogeveen stelt dat alle zaken zonder advocaat kunnen. ‘Maar daar is de maatschappij niet bij gebaat en het leidt tot vergroting van de rechtsongelijkheid.’ Advocaat Esther van Elst van Bokhorst & Van Elst Advocaten in Veenendaal verwacht dat 15 tot 25 procent van de sociale advocaten na invoering van de plannen stopt met ‘dit prachtige vak’.
Ook Vogel denkt dat de sociaal advocaat verdwijnt. ‘Maar die gaat wel weer wat anders doen. Het gaat nu om de burger. Op het gebied van rechtsbijstand moet je niet aanbesteden. Dan komt de burger er alleen voor te staan en die komt er dan al helemaal niet meer uit.’
Eigen bijdrage
De minister verwacht dat de rechtshulppakketten goedkoper uitvallen onder meer doordat advocaten er minder tijd aan kwijt zijn. Zo zal de Raad voor Rechtsbijstand en niet de advocaat straks de eigen bijdrage innen. Ook dat leidt tot kritiek.
Strafpleiter Jan Vlug van Vlug Huisman Maarsingh Strafpleiters in Deventer: ‘Incasso van de eigen bijdrage (die veel advocaten nu kwijtschelden) heeft het levensgrote risico (of: beoogde gevolg) dat velen geen advocaat meer zullen raadplegen.’ Robbert Poort, advocaat bij Dudink & Starink Advocaten in Beverwijk, beaamt dat in een tweet. ‘Bij minimaal de helft van mijn cliënten is die eigen bijdrage niet te doen, dus daar teer ik op in. Maar als ze daardoor überhaupt geen advocaat meer inschakelen dan kun je ze niet meer bijstaan en gaat er rechtsbescherming verloren.’
Grote risico's
Tweede Kamerlid Michiel van Nispen (SP) denkt dat de plannen grote risico’s met zich meebrengen. ‘De Commissie-Van der Meer oordeelde eerder dat er miljoenen euro’s extra nodig zijn om sociaal-advocaten van een redelijk inkomen te voorzien. Dekker wil daarvoor het hele stelsel overhoop gooien, maar zelfs in het meest vergaande scenario is het onzeker of er wel voldoende winst geboekt kan worden zodat de sociaal advocaten eindelijk een redelijke vergoeding krijgen.’
Daar komt volgens Van Nispen nog eens bij dat er grote risico’s kleven aan de stelselherziening. ‘Het rapport waarschuwt voor: dienstverlening die wordt uitgekleed; uitholling sociale advocatuur en minder in plaats van meer laagdrempelige oplossingen. Kortom: wel grote risico’s, maar nauwelijks zekerheid dat de vergoedingen van sociaal-advocaten ook echt adequaat omhoog zullen gaan. Eigenlijk sterkt dit rapport ons nog meer in de overtuiging dat deze stelselherziening een slecht idee is.’
