Op verzoek van de minister Sander Dekker van Justitie en Veiligheid neemt de NOvA deel aan het zogeheten Topberaad. Hierin zijn behalve de beroepsorganisatie van de advocatuur de Raad voor Rechtsbijstand, de Raad voor de rechtspraak, het Openbaar Ministerie, het Juridisch Loket, VNG, Verbond van Verzekeraars en de Mediatorsfederatie Nederland vertegenwoordigd. De deelnemers geven hun advies op de plannen voor de herziening van het stelsel voor gesubsidieerde rechtsbijstand.
De voorman van de NVSA benadrukt dat hij begrijpt dat het voor de NOvA belangrijk is om hierover het gesprek aan te gaan met het ministerie. Maar over de deelname aan het Topberaad heeft de NOvA naar haar achterban onvoldoende gecommuniceerd, zegt hij. ‘Wij zijn daarover toch wel onaangenaam verrast. Ook omdat het iets anders is dan een overlegorgaan, wanneer de NOvA aan tafel zit met het ministerie en adviseert over een stelselherziening, namens de advocatuur.’
Opheldering
De beroepsorganisatie heeft ook inhoudelijk steken laten vallen, zegt Soeteman. In notulen van een vergadering van 11 juni staat dat het Topberaad heeft gesproken over het uitvoeringsplan dat deze zomer naar de Tweede Kamer gaat. ‘Het topberaad adviseert de DGGR positief over de gekozen aanpak en acht de stelselherziening noodzakelijk en ambitieus,’ staat daarin.
De NVSA heeft naar aanleiding hiervan opheldering gevraagd aan de NOvA. In een brief aan zijn achterban schrijft Soeteman: ‘De NOvA heeft mij medegedeeld dat zij in tegenstelling tot deze zinsnede in het verslag niet positief heeft geadviseerd over de gekozen aanpak. Ook staat er ten onrechte dat het Topberaad de stelselherziening noodzakelijk acht. Daar had moeten staan dat het Topberaad (althans de NOvA) herziening wel noodzakelijk acht, maar geen stelselherziening.’
Deze onjuistheden heeft de NOvA te laat aangetroffen in de notulen. Vervolgens heeft de NVSA de beroepsorganisatie verzocht de minister alsnog te vragen dit aan te passen, zodat er bij het ministerie geen misverstand over het standpunt van de NOvA zou kunnen ontstaan. De advocatenorde heeft ervoor gekozen dat niet te doen. ‘Ik vind dat de positie van de NOvA in retrospectief anders had gekund en anders had gemoeten,’ concludeert Soeteman.
In een brief van 19 juli aan de Kamer heeft de advocatenorde haar standpunt ten aanzien van de plannen voor een herziening van het stelsel voor rechtsbijstand wel duidelijk naar voren gebracht, zegt Soeteman. De advocatenorde uit harde kritiek op de plannen van Dekker in deze brief. De NOvA schrijft ook zich nadrukkelijk niet te hebben gecommitteerd aan de uitkomsten van het Topberaad.
Duurzaam stelsel
Portefeuillehouder gefinancierde rechtsbijstand Bernard de Leest van de algemene raad, het bestuur van de NOvA, reageert op de opmerkingen van de NVSA. ‘Het misverstand over de inzet van de NOvA in het Topberaad is gebaseerd op de communicatielijn van het ministerie. Die lijn is met de deelnemers aan het Topberaad afgestemd. De afstemming daarover is binnen de NOvA niet goed verlopen. Daardoor is er een bericht gepubliceerd waarin de NOvA zich niet herkent en dat tot vragen binnen de balie heeft geleid over het standpunt van de NOvA. Om ieder misverstand weg te nemen is dat standpunt nogmaals klip en klaar in de brief aan de Tweede Kamer van 19 juli jl. verwoord: de NOvA wil geen dure en onzekere stelselherziening waarvan de noodzaak nooit is aangetoond. Dat standpunt hebben we van meet af aan richting ministerie en politiek uitgedragen, tot op het Plein voor de Tweede Kamer toe, en dat zullen we blijven doen. De NOvA heeft zich niet gecommitteerd aan de uitkomsten van het Topberaad. Wel blijven we werken aan verbeteringen binnen het huidige stelsel. De inzet van de NOvA is helder en duidelijk: versterk de eerstelijnsrechtshulpverlening, beloon en stimuleer specialisatie en kwaliteit, ontwikkel best practices en een digitale wegwijzer en voer de aanbevelingen van de commissie Van der Meer uit. Zodat ook toekomstige rechtzoekenden en advocaten kunnen rekenen op een duurzaam stelsel.’
Als lichtpuntje in de plannen van de minister Dekker ziet Soeteman het plan om alle verdachten die via ZSM binnenkomen de mogelijkheid te geven om rechtsbijstand van een advocaat te krijgen. ‘Dat dit serieus wordt opgepakt, en wordt gezien dat hier extra financiering voor nodig is, is heel prettig.’
