De herdenking was kort, sober en ingetogen. De verschillende sprekers memoreerden niet alleen de verdiensten van Derk Wiersum als strafrechtadvocaat, maar wezen ook op de gevolgen van de moordaanslag op de samenleving. De bijeenkomst had een dubbele lading, zei de Amsterdamse deken Evert-Jan Henrichs. ‘De mooie herinneringen worden overschaduwd door het lot dat Derk Wiersum heeft getroffen. Hij heeft de uitoefening van zijn beroep moeten bekopen met de dood. De schokgolven van die laffe moord ondergaan we nog steeds.’
Woede en angst om de aanslag wisselen elkaar af, aldus Henrichs. ‘Als advocaten beseffen we dat dit een aanslag was op alle juridische beroepsgroepen. De steun van die andere beroepsgroepen wordt dan ook des te meer gewaardeerd. Als er één ding duidelijk is, dan is het dat we de dreiging die uitgaat van deze moord, alleen het hoofd kunnen bieden als we gezamenlijk optrekken. We zullen laten zien dat we niet wijken voor geweld.’
Vrij en onverveerd
Ook Christa Wiertz-Wezenbeek, president van de rechtbank Amsterdam, riep op tot eendracht. ‘Het is goed dat we hier samen zijn. Daarmee laten we zien dat we samen sterk staan voor de rechtsstaat.’ Wiertz wees op de woorden ‘vrij en onverveerd’ in het beeldmerk van de voormalige Amsterdamse verzetskrant Het Parool. ‘Vrij en onverveerd, zo willen we leven en werken. Dat laten we ons niet afpakken.’
Herman van der Meer, president van het gerechtshof in Amsterdam, plaatste de moord op Derk Wiersum in een bredere, Europese context. Hij wees op politieke ontwikkelingen in diverse EU-lidstaten, waardoor de rechtspraak steeds verder onder druk komt te staan. Van der Meer benadrukte dat advocaten hun cliënten in vrijheid moeten kunnen verdedigen. ‘Zonder die vrijheid kan onze rechtsstaat niet goed functioneren. Een goed functionerende advocatuur is vitaal voor onze rechtsstaat. Die moeten we koesteren en beschermen.’ De Amsterdamse rechter verzekerde de aanwezige advocaten dat zij in hun werk altijd op de steun en bescherming van rechters kunnen rekenen.
OM-baas Gerrit van der Burg, voorzitter van het College van procureurs-generaal, noemde de dood van Derk Wiersum ‘een ongekende aanval op de waarheidsvinding, op veiligheid en op rechtvaardigheid’.
In de rechtszaal staan we tegenover elkaar, aldus Van der Burg, maar nu staan we verenigd in de strijd tegen de georganiseerde misdaad. De OM-baas erkende dat er bij veel mensen zorgen leven over hun persoonlijke veiligheid.’We blijven onverzettelijk en strijdbaar. We laten ons niet door angst regeren. Geen verdachte zal zijn strafzaak ontlopen, altijd met eerbiediging van zijn rechten. Daar blijven we aan werken, met de herinnering aan Derk als bron van inspiratie.’
Vriend en oud-collega Bart Stapert roemde de werkwijze van Derk Wiersum, inhoudelijk altijd goed voorbereid, principieel, maar ook pragmatisch. ‘Hij vond het spel mooi, maakte nooit ruzie met zijn tegenspelers, maar bleef wel standvastig.’
Stapert zei geen pasklaar antwoord te hebben op de vraag hoe de advocatuur om moet gaan met de dreiging die uitgaat van de moordaanslag op Wiersum. Hij noemde het echter wel van belang de kernwaarden van de Nederlandse rechtsstaat hoog te houden en te versterken. ‘Dat is de beste manier om Derk te herdenken, daar stond hij voor.’
Grapperhaus
Een zichtbaar geëmotioneerde minister Grapperhaus benadrukte in de Amsterdamse Rode Hoed dat advocaten zonder beperkingen hun werk moeten kunnen doen en met overtuiging hun toga moeten kunnen blijven dragen. ‘Ik word woedend als ik zie hoe de rechtsstaat wordt aangetast.’ Volgens Grapperhaus geldt voor advocaten, rechters en officieren hetzelfde als voor publieke hulpverleners. ‘Van hen blijf je af. Zo is het ook met u, de vaandeldragers van justitie. Van een rechter blijf je af, van een officier blijf je af en van een advocaat blijf je af. In Amsterdam, in Nederland en overal ter wereld. Zonder advocaat is er geen recht, zonder advocaat geen rechtvaardigheid.
Ook Sander Dekker, minister voor Rechtsbescherming, was bij de herdenking aanwezig. De weduwe van Derk Wiersum liet zich verontschuldigen.
