Grenzeloze jacht op talent

‘Introducing De Brauw’s 2019 ­Business Course in Shanghai, a metropolis with endless energy and adventure. We are looking for ambitious and enthusiastic law students who are ready to challenge themselves and want to get to know our firm, all while having a great time in this city where history and future meet. Don’t hesitate, apply today.’ 

Met deze wervingstekst op Facebook lokte het recruitmentteam van De Brauw Blackstone Westbroek vorig najaar studenten naar het internationale advocatenkantoor. De Brauw heeft jaarlijks plek voor zo’n tachtig student-stagiairs en 110 studerend medewerkers. 

Het is een van de vele reisjes waar rechtenstudenten tegen het einde van hun bachelor en tijdens hun master uit kunnen kiezen. Zo vond de internationale business course van CMS dit voorjaar plaats in Madrid, nam Stibbe studenten mee naar New York voor een masterclass en biedt NautaDutilh de mogelijkheid om een deel van de studentstage in het buitenland te volgen. 

De trips komen boven op alle andere recruitmentactiviteiten van grote advocatenkantoren waar studenten mee overspoeld worden. Bedrijvendagen, recruitmentdiners, kantoorbezoeken, seminars, koffiemomenten, lunch- en borreldates met advocaten, studentstages, summer courses, sport- of game-events, zeiltochten, pleitwedstrijden en goodiebags. Per jaar organiseren de grote advocatenkantoren tientallen events om de beste studenten binnen te trekken. De jacht op het talent van morgen wordt alsmaar heviger. Een logisch gevolg gezien de grote vraag. Alleen al De Brauw heeft jaarlijks plaats voor circa tachtig student-stagiairs en 110 studerend medewerkers. De behoefte aan nieuw bloed bij andere grote kantoren ligt daarmee in lijn. 

‘Advocatenkantoren halen inderdaad alles uit de kast om talent binnen te halen,’ vertelt Misha Verbeek, Teamlead Recruitment bij advocatenkantoor CMS dat jaarlijks ongeveer negentig student-stagiairs aanneemt. ‘Wij besteden veel aandacht aan recruitmentevenementen om zo veel mogelijk direct in contact te komen met studenten. Het is nog altijd een van de meest effectieve methodes om elkaar goed te leren kennen.’ 

Ook Sjoerdtje Porte, recruiter bij advocatenkantoor Loyens & Loeff, ervaart ‘the war for talent’. Het kantoor organiseert jaarlijks ongeveer honderd verschillende activiteiten voor studenten en neemt elk jaar evenveel student-stagiairs aan. ‘Er zijn gelukkig nog steeds veel getalenteerde kandidaten die bij ons willen starten, maar dat wil niet zeggen dat we daar geen moeite voor hoeven doen. Het doel is om studenten op een inhoudelijke manier kennis te laten maken met ons kantoor, zodat ze een duidelijk beeld krijgen van wie wij zijn en wat onze cultuur is.’ 

De advocatenkantoren bereiken de studenten via Facebook, Instagram, Linkedin, mailings, studie- en studentenverenigingen en speciaal opgerichte websites voor jong talent. Volgens masterstudent ondernemingsrecht aan de Universiteit Leiden Bob Barnhoorn (25), die deze zomer een studentstage bij CMS volgde, knallen de reisjes naar het buitenland er het meest uit. ‘Daar wordt veel over gepraat onder studenten. Het aanbod lijkt steeds groter te worden, de reizen uitgebreider en mooier.’ Volgens de student is het een vreemde gewaarwording. ‘Als student moet je keihard je best doen om ergens aan de bak te komen. ­Tegelijkertijd doen advocatenkantoren duidelijk hun uiterste best om goede studenten te bereiken en binnen te halen.’ 

Bang om door de bomen het bos niet meer te zien, is hij niet. ‘Het is leuk dat er zoveel keuze is en je ziet dat studenten toch een bepaalde voorkeur hebben in het soort recruitmentactiviteit. De een vindt een trip naar het buitenland leuk, de ander kiest bewust voor een lunch of klein­schalig diner.’ 

Jaya Baran (23), meester in het strafrecht, masterstudent fiscaal recht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en werkstudent bij advocatenkantoor NautaDutilh, vindt het positief dat kantoren zoveel inzet tonen bij het vergaren van goede werknemers. ‘Dat hierbij reisjes en andere social events worden ingezet, maakt het informeel, gezellig en aantrekkelijk.’ 

De grote advocatenkantoren beginnen mede door de concurrentiestrijd in een steeds vroegere fase van de rechtenstudie met werven. Werd vroeger alleen ingezet op de (bijna-)masterstudent, inmiddels wordt al jacht gemaakt op tweedejaars- en soms zelfs eerstejaarsstudenten. 

Zo bieden onder meer CMS, De Brauw en Houthoff studenten al aan het begin van de bachelor de kans om kennis te maken met het advocatenkantoor. Bij Houthoff bijvoorbeeld ontmoeten studenten tijdens informele events als de Houthoff College Tour en Houthoff at the Beach kantoorgenoten. Het kantoor biedt jaarlijks ruimte aan ruim honderd student-stagiairs. ‘Het belangrijkst is om al vroeg een relatie op te bouwen met potentiële nieuwe kantoorgenoten en die over een langere periode goed te onderhouden,’ zegt senior recruiter Josephine van Meer. 

Volgens Pim van Mierlo, recruitmentmanager bij NautaDutilh, loopt goede werving gedurende de hele bachelor en master. ‘Het is als het aanmoedigen van deelnemers aan een marathon: je bent aanwezig bij de start om de deelnemers succes te wensen, gedurende het parcours moedig je ze aan en deel je bidons uit en bij de finish vang je ze op met een handdoek en een medaille. Je kunt talent niet binnenhalen aan het einde van hun studie als je ze niet voor langere tijd hebt gevolgd.’ 

Ook Christ’l Dullaert van Le Tableau, een interim-bureau voor advocaten, ziet dat de advocatenkantoren in een steeds vroegere fase bij studenten in het vizier willen komen. ‘Vooral op studenten die deelnemen aan een honours programme, een aanvullend programma voor gemotiveerde en talentvolle studenten, wordt vroeg jacht gemaakt. Dat is iets van de laatste jaren.’ 

Evelien van Veen (25), masterstudent ondernemingsrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en student-stagiair bij Houthoff, heeft een duidelijk doel voor ogen als het gaat om recruitmentactiviteiten. ‘In het laatste jaar van mijn studie ben ik naar activiteiten gegaan van die kantoren waar ik al goed contact mee had. Kantoren waar ik daadwerkelijk een indruk achter kon laten voor eventuele vervolgstappen in mijn carrière. Daarvoor zag ik de activiteiten als gelegenheden waar de focus meer lag op gezelligheid. Het meest gebruikte promotiemateriaal is zonder twijfel het linnen tasje met promotiemateriaal. Een van mijn favoriete items is de Fitbit van Houthoff.’ 

Rechtenstudenten kiezen vaker voor een baan buiten de advocatuur. Ook dat maakt dat de concurrentiestrijd tussen de grote advocatenkantoren heviger wordt. Een goed afgeronde rechtenstudie leidt minder vanzelfsprekend naar een advocatenkantoor, blijkt uit onderzoek (Legal Talent Survey) onder driehonderd topstudenten van Legal Top Talent, specialist op het gebied van werving en selectie voor excellente rechtenstudenten. Hun jaarlijkse onderzoek voor individuele advocatenkantoren laat zien dat met name de interesse in start-ups groeit. Daarnaast neemt de belangstelling voor The Big Four toe. Paula ter Beek van Legal Top Talent: ‘De advocatuur staat nog verreweg bovenaan, maar een juridische functie bij een corporate of een functie binnen de rechterlijke macht wordt steeds serieuzer overwogen. Work-life-balance is een belangrijk struikelblok om de advocatuur in te gaan. Daarin zien we een trend.’ 

Huseyin Simsek (29), oud-student-stagiair van Houthoff en nu advocaat-stagiair, beaamt dat andere sectoren interessant zijn voor rechtenstudenten. ‘Ik heb naast verschillende studentstages bij middelgrote en grote advocatenkantoren ook gekeken bij The Big Four vanwege mijn fiscale achtergrond. Zo heb ik kennisgemaakt met verschillende disciplines en uiteindelijk een weloverwogen keuze gemaakt.’ 

Om andere sectoren voor te zijn, willen advocatenkantoren goede studenten nog sneller aan zich binden. Sollicitatieprocedures zijn daardoor in vergelijking met een aantal jaren geleden drastisch verkort, tot soms wel één dag. Houthoff is een van de kantoren die studenten de ­mogelijkheid biedt om te solliciteren in één dag: Houthoff Het Grote Gesprek. 

Van Meer: ‘Deze dag bestaat uit verschillende rondes. Zo zijn er diverse gesprekken met partners en krijgen de kandidaten onder andere een casus om uit te werken. Aan het einde van de dag wordt meteen bekend of de kandidaat een aanbod ontvangt. Deze aanpak wordt erg gewaardeerd dankzij de snelheid. Daarnaast ­krijgen kandidaten meteen veel inzicht in Houthoff en wij in hen.’ 

Wat verder opvalt, is dat student-stagiairs in hun eerste baan meteen een rol van betekenis willen spelen. Verbeek van CMS: ‘Ze willen direct daadwerkelijk een bijdrage leveren aan lopende zaken. Dat, in combinatie met de sfeer van het kantoor, is het belangrijkst voor studenten die een keuze moeten maken.’ Student-stagiairs bij CMS verrichten daarom vergelijkbare werkzaamheden als een beginnend advocaat-stagiair. ‘Zo krijgen ze een goed beeld van de inhoud en het werken in de internationale advocatuur.’ 

Van Doorne en De Brauw herkennen dit fenomeen. Bij Van Doorne krijgen beginnend advocaten daarom sneller eigen verantwoordelijkheid dan vroeger. De Brauw is een aantal jaren geleden gestart met een staffing-afdeling die zaken toewijst. ‘Daarbij wordt rekening gehouden met individuele ambities, het opbouwen van track-record en werkdruk. Dat spreekt studenten aan,’ zegt Head of Talent Development & Recruitment Michiel Mak. ‘Studenten denken al vroeg in hun carrière na over persoonlijke ontwikkeling, ambitie en de vraag hoe je een waarde­volle toekomstbestendige expertise opbouwt.’ 

Advocaat-stagiair De Geus (26) van De Brauw beaamt dat. Voor hem is het belangrijk dat een kantoor blijft uitdagen. ‘Dat doet De Brauw door beginners verschillende secties te laten zien. En er wordt vanaf dag één een beroep gedaan op je creativiteit, je juridisch inzicht en je bereidheid om de leiding te nemen. Bij welk kantoor mag je als starter direct aan de slag voor vijftien cliënten? Je trapt je carrière af met twintig andere advocaten en hebt meteen het gevoel: we’re in this together.’ 

Advocaat-stagiair Simsek zegt ook dat het kunnen bijdragen een belangrijke factor was in zijn keuze voor Houthoff. ‘Ik wil aan uitdagende zaken werken. Dat in combinatie met een goed salaris, leuke sfeer, prettige omgeving, sociale activiteiten en voldoende aandacht voor ontwikkeling. Het gaat om de mix.’ 

Dullaert van Le Tableau vindt dat kantoren daarnaast meer aandacht moeten besteden aan het feit dat veel studenten rechten gaan studeren om bij te dragen aan een rechtvaardiger wereld. ‘Dat rechtvaardigheidsgevoel komt maar zelden aan bod in de dagelijkse commerciële grote praktijk. Daar moeten studenten zich bewust van zijn. Ik zou het vernieuwend vinden als kantoren zeggen dat starters bijvoorbeeld drie of vier pro bono zaken per jaar mogen doen. Dan komen ze aan die zingeving beter tegemoet.’ 

Volgens Ter Beek van Legal Top ­Talent stellen starters zich eerder dan vroeger de vraag welk doel hun werk heeft. Dat past bij het inmiddels niet meer nieuwe fenomeen dat de jonge generatie advocaten een andere vraag en behoefte heeft op het gebied van work-life-balance, persoonlijke ontwikkeling en flexibiliteit. Ter Beek: ‘Hadden starters vroeger als doel om zo snel mogelijk partner te worden, nu is de vraag wanneer ze met ­sabbatical kunnen.’ 

Van Doorne past zich daar naar eigen zeggen sinds enkele jaren op aan. ‘Zo zijn werktijden flexibel in te delen en wordt er bij ons niet meer raar opgekeken als een medewerker met sabbatical gaat,’ vertelt hr-manager Simone Burgers. 

Ook Loyens & Loeff ziet dat kandidaten andere verwachtingen hebben. Recruiter Porte: ‘Vitaliteit, toekomstplannen, tweeverdieners, sabbaticals, reizen. Het zijn thema’s waar je als kantoor over na moet denken. Het is allang duidelijk dat het geen rage betreft, maar de nieuwe standaarden. Ik zie het als positieve ontwikkelingen. De uitdaging is om het zo snel mogelijk te integreren in je processen en cultuur. Zo maak je het verschil.’ 

Student-stagiair Evelien van Houthoff stelt dat het inderdaad belangrijk is om met een kantoor op één lijn te zitten. ‘Hard werken is geen enkel probleem, maar er moet wel aandacht zijn voor het thema.’ De Geus vindt het belangrijk dat het kantoor medewerkers flexibiliteit gunt om de vele uren tot op zekere hoogte zelf in te delen. ‘Die ruimte krijg ik en daardoor is de werkdruk goed vol te houden.’ 

Niet alleen goede cijfers, ook social skills zijn een belangrijke factor geworden in de jacht op talent. Maar volgens Dullaert selecteren advocatenkantoren nog te eenzijdig. ‘Wat mij betreft, is de beste advocaat van de toekomst iemand die creatief is. Dat is niet altijd degene die de beste cijfers haalt. Je moet niet alleen goede, sociale juristen binnen trekken, maar ook mensen die het lef hebben om het anders te doen. Die out of the box denken als het gaat over digitalisering, goedkopere aanbieders, cliënten die steeds meer gaan shoppen.’ 

Volgens Van Mierlo van NautaDutilh wordt er wel degelijk op dit soort zaken gelet. ‘Natuurlijk is het mooi als een student goede cijfers heeft gehaald, maar bij het aannemen van talent kijken we naar meer dan alleen een cijfergemiddelde. Topsport, een bestuursjaar, bijbanen, vrijwilligerswerk, het spreken van verschillende talen, stages, een wereldreis. Studenten kunnen zich op veel manieren ontwikkelen en onderscheiden. Voor alle kandidaten geldt dat we graag een gezonde mate van nieuwsgierigheid zien.’ 

Voor recruiter Mak van De Brauw is het belangrijk dat studenten juridische kennis en analytische vaardigheden kunnen inzetten om te innoveren. ‘Dat je creatief durft te zijn en zo uiteindelijk tot een praktisch en doeltreffend advies kunt komen op ingewikkelde vraagstukken. Dat leer je niet in de collegezaal, maar on the job.’ 

Wat is nu het meest waardevol om te doen voordat je de belangrijke keuze voor een kantoor maakt? 

Volgens student-stagiair Bob (CMS) is dat zonder twijfel de studentstage. ‘Dan leer je een kantoor pas echt kennen. Je ziet hoe mensen werken en hoe de balans tussen werk en privé is. Tijdens mijn stage vertelden verschillende advocaten over het CMS internationale voetbaltoernooi dat op verschillende locaties in Europa wordt gehouden. Dat soort gave dingen trekt mij.’ 

Evelien van Veen (Houthoff) vindt dat je een studentstage alleen moet doen als je daadwerkelijk een klik hebt met het kantoor. ‘Dan geeft het je een mooie inkijk in het leven van een advocaat. Het is voor een belangrijk deel een gevoelskwestie.’ 

Ook De Geus van De Brauw beveelt een studentstage of studentmedewerkerschap aan. ‘Borrels, diners en reizen zijn mooie ervaringen, maar ik zou ze toch vooral zien als een eerste kennismaking. Een kantoor leer je pas echt kennen door er op bezoek te gaan en mee te draaien.’ 

Daarnaast raadt De Geus aan om mee te doen aan een pleitwedstrijd. Zelf nam hij onder begeleiding van organisator De Brauw deel aan de Amsterdam Law Trials. ‘Door de actieve begeleiding van advocaten van het kantoor krijg je een goede indruk, zonder dat je er twee maanden meedraait. Na deelname werd mij gevraagd om de volgende editie te organiseren. Dat heb ik toen gedaan. Het is voor mij de reden geweest om voor een toekomst als advocaat bij De Brauw te gaan.’