De Tweede Kamer voert donderdag opnieuw algemeen overleg (AO) over het dossier rechtsbijstand. Dat wordt de negende keer. ‘Hoeveel AO’s zijn er nog nodig om te doen inzien dat de ingeslagen weg van de contourennota tot mislukken is gedoemd?’, vraagt de NOvA aan de Vaste Kamercommissie voor Justitie en Veiligheid.
Een jaar nadat Dekker zijn plannen ontvouwde in zijn contourennota is er van een gedegen fundament nog altijd geen sprake, stelt de NOvA. Tot concrete uitwerking van de plannen is het evenmin gekomen. ‘Desondanks blijft de minister volharden in zijn standpunt dat zijn stelselwijziging binnen het huidige uitgavenkader te financieren is en dat er dan ook nog eens geld overblijft om een redelijke vergoeding voor sociaal advocaten te realiseren.’
Tekorten
De NOvA wijst erop dat er al jaren wordt bezuinigd op de rechtsbijstand en dat er niets wordt gedaan om tekorten aan te vullen. ‘De minister voor rechtsbescherming blijft maar kijken naar de periode ná 2024. Wij kunnen niet anders dan constateren dat hij hiermee wegkijkt van de problemen die nu spelen en zijn verantwoordelijkheid binnen de kabinetsperiode niet neemt.’
Navraag onder bijna zevenhonderd advocaat-stagiairs heeft de Orde geleerd dat acht van de tien er niet op vertrouwen een toevoegingspraktijk te kunnen opbouwen. Dekker erkent de problemen, maar weigert iets te doen, stelt de NOvA.
Het kabinet trekt voor 2020 extra geld uit voor de Rechtspraak en het OM, maar weigert iets te doen voor de sociale advocatuur. Dekker heeft sowieso geen oog voor de rol van de advocatuur in een goede functionerende rechtsstaat, stelt de NOvA. ‘Een omgeving die geen waardering weet op te brengen voor het werk van advocaten en tegelijkertijd de inzet van verzekeraars en hbo-juristen bejubelt, biedt simpelweg geen voedingsbodem voor vruchtbaar overleg. Het is uiterst wrang dat eerst na de moord op een advocaat de advocatuur als pijler van de rechtsstaat weer in beeld kwam. Wij roepen uw Kamer op de advocatuur in staat te stellen die pijlerfunctie te kunnen blijven vervullen door nu de sociale advocatuur de helpende hand te bieden.’
Dalende kosten
De NOvA meent dat Dekker wel degelijk mogelijkheden heeft om de advocatuur te ondersteunen. In tegenstelling tot wat hij beweert dalen de kosten voor gefinancierde rechtsbijstand al jaren. Vorig jaar bleef er bijna 43 miljoen op de plank liggen. Volgens de NOvA heeft Dekker dat geld deels weggesluisd naar pilots voor de herziening van het stelsel. Beter zou het zijn dat geld te besteden aan een redelijke vergoeding voor sociaal advocaten, zoals de Commissie-Van der Meer adviseert, aldus de NOvA.
In september vroeg de Orde Dekker al om jaarlijks 25 tot 30 miljoen euro uit te trekken voor de sociale advocatuur, in de aanloop naar een nieuw stelsel. Toen Dekker dat weigerde, stapte de NOvA uit het zogeheten topberaad met het ministerie.
Loketje
De NOvA wijst de Kamer erop dat complexe problemen van rechtzoekenden zich niet ‘via een loketje of een poortwachter’ laten oplossen. ‘Het geloof in zelfredzaamheid is goedkoop, letterlijk en figuurlijk. Wij hopen dat uw Kamer deze kwetsbare groep voorziet van adequate rechtsbijstand. Als mensen het geloof in de overheid, hun werkgever, hun verhuurder, hun partner, hun buren of wat dan ook zijn verloren, laat die mensen dan nog het geloof in het recht behouden.’