De NOvA heeft grote bezwaren tegen het schrappen van rechtsbijstand door een advocaat in de eerste fase van de asielprocedure. De kwaliteit en zorgvuldigheid zal in het gedrang komen, stelt de NOvA. Ook waarschuwt de beroepsorganisatie voor een groter aantal (gegronde) beroepen en hoger beroepen en mogelijke vervolgaanvragen asiel.
De NOvA schrijft zijn grieven in een brief van afgelopen maandag aan de vaste Commissie voor Justitie en Veiligheid van de Tweede Kamer.
Tijdens de begrotingsbehandeling woensdag spreekt Joël Voordewind, Kamerlid van de ChristenUnie staatssecretaris Ankie Broekers Knol aan op haar voornemen rechtsbijstand door advocaten in de eerste fase van de asielprocedure te schrappen. Voordewind vraagt Broekers-Knol, gelet op het rapport van de Commissie Van Zwol, de maatregel te heroverwegen.
Ook Kamerleden Attje Kuiken (PvdA), Bram van Ojik (GroenLinks) en Jasper van Dijk (SP) spreken bezwaren tegen het plan van Ankie Broekers-Knol uit. Kamerlid Maarten Groothuizen (D66) zegt in reactie op een vraag van Van Dijk niet onder het plan uit te kunnen. ‘Het is een compromis, ik vind het een onverstandige keuze, maar het is een afspraak die we hebben gemaakt. Het is helaas de realiteit’.
'Onbegrijpelijk'
In een brandbrief van vrijdag 15 november aan de Kamer noemt Vluchtelingenwerk Nederland het plan van de staatssecretaris ‘onbegrijpelijk’. ‘Het water staat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) aan de lippen. Gemeenten moeten weer op zoek naar draagvlak voor nieuwe asielzoekerscentra. De wanhoop bij vluchtelingen neemt toe. En nu kiest staatssecretaris Broekers-Knol er bewust voor om het asielsysteem verder vast te laten lopen,’ schrijft directeur van VluchtelingenWerk Abdeluheb Choho.
In zijn brief noemt bestuurslid Bernard de Leest van de NOvA ook het rapport van de Commissie Van Zwol. Deze commissie onderzocht naar aanleiding van de gang van zaken rondom de Armeense kinderen Lili en Howick hoe het kan dat vreemdelingen langdurig in Nederland verblijven zonder vergunning. Deze commissie roept juist op om te investeren in een zorgvuldige behandeling van een eerste asielaanvraag. Dat beperkt volgens de commissie vertraging bij beroeps- vervolg- en vertrekprocedures.
Het plan van de staatssecretaris kan mogelijk ook averechts gaan werken, asielprocedures kunnen juist langer gaan duren, brengt de NOvA in. ‘De maatregel zal mogelijk meer kosten voor de overheid met zich meebrengen. Het lijkt dan ook op zijn plaats als er een gedegen impactanalyse plaatsvindt.’
IND
Dat het belangrijk is dat de asielzoeker meteen bij het begin van de asielprocedure goed en volledig wordt geïnformeerd, onderschrijft de staatssecretaris in een brief van half november. Maar volgens de staatssecretaris kan de IND deze taak op zich nemen. De NOvA wijst er in zijn brief nog een keer op dat het de advocaat is die zijn cliënt bijstaat, niet de IND.
Alleen als het plan is om de asielzoeker af te wijzen, zou hij nog toegang hebben tot (gefinancierde) rechtsbijstand, volgens de plannen. ‘Dat heeft niet alleen nadelige gevolgen voor de betreffende asielzoeker, maar voor alle betrokken actoren, inclusief de overheid,’ schrijft de NOvA.
Naast de principiële bezwaren, ziet de NOvA praktische bezwaren tegen het plan dat de IND rechtsbijstand in de eerste fase van de asielprocedure zal overnemen van de advocatuur. Dat zal naar verwachting leiden tot nog langere wachttijden en vaker verbeurde dwangsommen.
'Randen opzoeken'
Het oogpunt van efficiëntie kan volgens de NOvA ook geen overweging zijn om van rechtsbijstand door advocaten in de eerste fase af te te zien. De advocatenorde wijst er in dit verband op dat in vergelijking tot andere landen binnen de Europese Unie Nederland het snelst op asielaanvragen beslist.
Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol onderstreept haar plannen om rechtsbijstand door een advocaat in de eerste fase van de asielprocedure te schrappen in een interview woensdag met de Volkskrant. In dat interview zegt de staatssecretaris ook dat zij de maatregelen tegen overlastgevende asielzoekers wil aanscherpen. ‘Ik wil de randen opzoeken van wat kan. Overlastgevende asielzoekers zijn desastreus voor het draagvlak voor vreemdelingenopvang. En de mensen die echt onze bescherming nodig hebben, zijn het slachtoffer. We moeten daar veel strakker op zitten. Ik ga onderzoeken of ik maatregelen kan nemen om ze in beperking te nemen.’
