Was het maar zo makkelijk, zucht Renske tijdens ons eerste gesprek. Renske is een goedgemutste huurrechtadvocaat in een kostenmaatschap. In haar vrije tijd volleybalt ze, is ze vrijwilliger bij vluchtelingenwerk en heeft ze een actief sociaal leven. Ze ondersteunt iedereen: als een cliënt de verhuizer niet kan betalen, helpt ze pakken. Als een vriendin jarig is, regelt zij het gemeenschappelijke cadeau. Als iemand naar de film wil, gaat ze mee. Ze snakt naar een avond alleen thuis, maar het komt er nooit van. Ze is altijd assertief, behalve als het om haarzelf gaat. Grenzen bewaken, lukt haar gewoon niet. Nadat ze weer eens alle goede tips over nee zeggen heeft gelezen en niet heeft toegepast, haalt ze hulp.
Problemen met het bewaken van grenzen kom ik vaak tegen in mijn praktijk. Mensen hebben allerlei redenen waarom ze het niet doen:
–Ik wil niemand teleurstellen.
–Ze vinden me lui als ik nee zeg.
–Ik voel me verantwoordelijk.
–Als ik nee zegt, voel ik me schuldig.
–Ik durft het niet.
–Ik heb geen idee waar mijn grenzen liggen.
–Grenzen stellen, is zeuren. Schouders eronder en door!
Sterke gevoelens en onwetendheid dus. Tips en adviezen die alleen aan je wilskracht appelleren, werken daarom niet goed. Als je merkt dat je tegen je wil toch in hetzelfde karrenspoor blijft lopen, loont het om te onderzoeken wat je tegenhoudt. Pas dan kun je een werkende strategie ontwikkelen.
Renske bijvoorbeeld ontdekte dat zij zich egoïstisch voelde als ze grenzen stelde. In het christelijk ouderlijk huis had ze geleerd dat je er altijd moet zijn voor zwakkeren. Zij had het zo veel beter dan anderen, zeiden haar ouders, en dat was misschien ook zo. Ze mocht niet klagen, maar moest dankbaar zijn en anderen helpen.
Ze stond en staat nog steeds achter die waarden. Maar ze weet nu ook dat een mens niet altijd klaar kan staan voor een ander. Er is altijd wel iemand die het zwaarder heeft. Dat leidt ertoe dat er nooit aandacht kan zijn voor jezelf en dat is niet vol te houden. Het verschil tussen grenzen stellen en egoïsme is groot. Grenzen bewaken, is een voorwaarde om anderen te blijven ondersteunen.
Renske ontwikkelde stapsgewijs een eigen strategie. Ze weet nu hoe ze autonoom een besluit kan nemen in plaats van automatisch ja te zeggen. Haar schuldgevoel heeft ze meer en meer losgelaten. Nog steeds is ze behulpzaam en actief, maar niet meer altijd. Ze zit nu zelf aan het stuur.
Vragen en opmerkingen?
[email protected]
