Spraakmakende zaken

Een arts die in 2016 euthanasie pleegde op een zwaar demente vrouw heeft zich niet schuldig gemaakt aan moord. De Rechtbank Den Haag ontsloeg haar in september van alle rechtsvervolging. De arts werd niet vrijgesproken omdat er geen sprake was van een strafbaar feit. De vrouw hoefde de wens van de patiënt volgens de rechtbank niet mondeling te verifiëren, omdat dat door de toestand waarin de vrouw verkeerde niet meer mogelijk was. Het OM wilde dat de arts schuldig werd bevonden aan moord, maar eiste geen straf, daarbij rekening houdend met haar goede intenties, haar volledige medewerking en het feit dat zij al was getroffen door de vervolging en een procedure bij de tuchtrechter. Het OM heeft cassatie in naam der wet aangetekend bij de Hoge Raad. 

In twee massaclaims behartigt het Groningse kantoor De Haan Advocaten & Notarissen de belangen van gedupeerden van aardbevingen door gaswinning tegen de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Voor de eerste claim, die Pieter Huitema samen met kantoorgenoot Ruud Glas behandelt, richtte De Haan de Stichting Waardevermindering door Aardbevingen Groningen (Stichting WAG) op. Ruim vijfduizend gedupeerden sloten zich hierbij aan. In deze nog lopende zaak eiste de stichting een schadevergoeding van ruim 122 miljoen. 

In de tweede zaak, die Huitema samen met collega Maaike de Vries voert, stelde De Haan namens ruim honderdtwintig gedupeerden de NAM aansprakelijk voor psychische en immateriële schade en daaraan gelieerd de kosten voor gederfd woongenot. De Rechtbank Noord-Nederland oordeelde begin maart 2017 dat de NAM hiervoor aansprakelijk is. Voor de hoogte van het schadebedrag verwees de rechter naar een schadestaatprocedure. Daarbij sloten zich vervolgens ruim 5.300 gedupeerden aan. 

De NAM ging tegen de uitspraak van de rechter in beroep, dat begin november van dit jaar diende. De uitspraak volgt half januari volgend jaar. 

Ouders van twaalf Amsterdamse basisschool­leerlingen spanden op 4 juli 2019 tevergeefs een kort geding aan tegen onderwijskoepel OSVO om hun kinderen alsnog op hun middelbare school naar keuze geplaatst te krijgen; dit nadat zeven uitgelote scholieren met een lager lotnummer door OSVO achteraf handmatig wél op hun school van eerste voorkeur waren geplaatst. De gang van zaken liet volgens de ouders zien dat het door OSVO gehanteerde lotingsysteem niet deugt. Sinds de invoering van de digitale loting in 2015 procederen Amsterdamse ouders regelmatig tegen dit systeem en de effecten ervan. 

In mei schepte de Hoge Raad duidelijkheid over de grondslagen waarop een vergoedingsrecht tussen ongehuwd samenwonenden kan worden gebaseerd. De Hoge Raad oordeelde dat een ongehuwde vrouw die samenwoonde in de woning van de man na een verbouwing geen vergoedingsrechten heeft. De kosten van de verbouwing van het huis van het stel waren betaald door de vrouw. Volgens de Hoge Raad was er geen sprake van een vergoedingsrecht op basis van titel 7 van Boek 3 BW, omdat er geen sprake was van een gemeenschap in de zin van deze titel en de woning uitsluitend aan de man toebehoorde. Ook het algemene verbintenissenrecht bood geen grondslag omdat de vrouw onvoldoende stelde dat er afspraken waren gemaakt over de gemaakte kosten. Evenmin was er sprake van onverschuldigde betaling of ongerechtvaardigde verrijking. 

De gemeente Den Helder bleek in september bevoegd een inwoonster te verplichten om haar groen geschilderde woning een andere kleur te geven. De kleur van het huis was te fel, oordeelde de voorzieningenrechter in Amsterdam nadat de bewoonster van het groene huis tegen de gemeente een procedure had aangespannen.

De vrouw schilderde haar huis in Den Helder in 2017 heldergroen. De gemeente kwam tegen de nieuwe kleur in actie omdat het groen in strijd zou zijn met het lokale welstandsbeleid. Dat vond de rechter ook. 

De Hells Angels moeten hun activiteiten staken en worden verboden. Dat besliste de Utrechtse rechtbank eind mei van dit jaar in een civiele procedure tussen het OM en de motorclub. Volgens het OM is er binnen de motorclub sprake van een geweldscultuur die de samenleving en de rechtsstaat in gevaar brengt. De rechter ging daarin mee. Zes leden van de Hells Angels werden bijgestaan door Geert-Jan Knoops, Carry Knoops-Hamburger en Ruth van Es. De verdediging betoogde dat de motorclub niet verboden kon worden, omdat geen sprake zou zijn van centrale aansturing. De zogeheten chapters zouden onafhankelijk opereren. Knoops heeft aangekondigd tegen de uitspraak in beroep te gaan. 

De politie is aansprakelijk voor de ontstane schade bij de schietpartij op 9 april 2011 in winkelcentrum De Ridderhof in Alphen aan den Rijn. Dat bepaalde de Hoge Raad in september. Schutter Tristan V. schoot zes mensen dood en er vielen zestien gewonden. Slachtoffers, nabestaanden van slachtoffers, ooggetuigen en winkeliers van wie eigendommen werden beschadigd bij de schietpartij, spanden een zaak aan tegen de politie. Volgens hen had de politie ten onrechte een wapenvergunning aan V. afgegeven. Het Hof Den Haag vond dit verwijt terecht. In cassatie bekrachtigde de Hoge Raad deze uitspraak. Advocaat Sjef van Swaaij stond de aangevers bij in deze zaak. De politie werd vertegenwoordigd door advocaten Teuben en Nieuwland. 

Intrekking van het negatieve inspectierapport over het Cornelius Haga Lyceum: dat was de inzet van de islamitische middelbare school, bijgestaan door Wouter Pors (Bird & Bird), in het kort geding voor de Haagse rechtbank op 11 juli. In het rapport kreeg het burgerschapsonderwijs op het lyceum een onvoldoende. De school heeft een wettelijke verplichting om basiswaarden als gelijkwaardigheid en verdraagzaamheid te bevorderen, aldus de inspectie. De rechtbank onderschreef dit en noemde het passend dat de school kritisch beoordeeld is op het feit dat het bestuur geen ondubbelzinnig afstand neemt van personen die twijfelachtige opvattingen hebben over deze basiswaarden. Staatssecretaris Arie Slob eiste dat het schoolbestuur opstapte. Het bestuur weigerde en ging op 11 november in hoger beroep. Het gerechtshof in Den Haag doet op 24 december uitspraak. 

Bezorgers die voor Deliveroo maaltijden bezorgen zijn geen zzp’ers, maar kunnen aanspraak maken op een arbeids­overeenkomst bij het bedrijf, aldus de Amsterdamse kantonrechter in januari in twee zaken die vakbond FNV tegen Deliveroo had aangespannen. De maaltijdbezorgdienst besloot begin 2018 om alle arbeids­overeenkomsten met bezorgers niet te verlengen en met partner­overeenkomsten te gaan werken. Volgens de vakbond was er na deze wijziging nog steeds sprake van een relatie tussen een werkgever en werknemer. De kantonrechter was het daarmee eens. Die besloot ook dat Deliveroo wel degelijk onder de cao voor beroepsgoederenvervoer valt. In een eerdere zaak tussen een bezorger en Deliveroo oordeelde de kantonrechter op basis van de schriftelijke overeenkomst dat de bezorger niet in loondienst van het bedrijf was. 

Levenslang. Dat kreeg Willem Holleeder te horen op 4 juli in de bunker van de Amsterdamse rechtbank. Die rekent hem een reeks ‘koelbloedige’ liquidaties aan, waarvoor Holleeder de belangrijkste opdrachtgever zou zijn. Volgens de rechtbank beschikte hij ‘gewetenloos en onverschillig’ over het leven van anderen. Belangrijk in de bewijsvoering waren de getuigenissen van Holleeders zussen Astrid en Sonja. Volgens Holleeder hebben de twee een ‘ongekende mediacampagne’ gevoerd en heeft de rechtbank daardoor niet objectief geoordeeld. Advocaat Sander Janssen (Cleerdin & Hamer, Amsterdam) heeft namens Holleeder hoger beroep aangetekend. Advocaat Robert Malewicz die Holleeder samen met Janssen in eerste aanleg bijstond, wordt vervangen door kantoorgenoot Desiree de Jonge. 

Vooruitlopend op toekomstige gevolgen van maatregelen voor beschermde natuurgebieden mag op basis van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet alvast toestemming gegeven worden voor activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor die gebieden. Dat oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 29 mei 2019 in twee zaken. Daarmee zette de Afdeling een streep door de vergunningen die verschillende veehouders hadden aangevraagd. In afwachting van nieuw beleid zijn ook duizenden bouwprojecten stil gevallen. Betrokken rechtsbijstandverleners zagen af van een interview voor de serie Spraakmakende zaken in het Advocatenblad. 

Het kabinet wilde er niet aan om Nederlandse ISIS-vrouwen met hun kinderen terug te halen uit Syrië. De situatie ter plekke zou te gevaarlijk zijn. Terugkeer van deze groep geradicaliseerde moslims naar Nederland zou volgens diverse partijen te veel risico’s opleveren. Een groep advocaten – Tom de Boer, Tamara Buruma, Jeffrey Jordan, Elpiniki Kolokatsi en Bart Nooitgedacht – onder aanvoering van de Rotterdamse advocaat André Seebregts vroeg de staat via de rechter om de kinderen toch terug te halen. Volgens hen kunnen ISIS-vrouwen beter hier worden berecht. Dat zou meer controle bieden. In november besliste de voorzieningenrechter in Den Haag dat de Nederlandse staat zich moet inspannen om de kinderen van ISIS-vrouwen uit de kampen naar Nederland te halen. Als de kinderen niet mogen vertrekken zonder hun moeders, moet de overheid proberen ook de moeders terug te halen. De staat ging tegen de uitspraak in beroep. 

De Nederlandse staat is voor een klein deel aansprakelijk voor de dood van 350 moslimmannen na de val van de enclave Srebrenica in 1995. Dat oordeelde de Hoge Raad op 19 juli in navolging van het gerechtshof twee jaar eerder. De schade­vergoeding waar de nabestaanden, bijgestaan door Marco Gerritsen (Van Diepen Van der Kroef Advocaten), volgens de Hoge Raad recht op hebben is lager: tien procent van de schade tegenover dertig procent volgens het hof. De 350 mannen en jongens werden bij de verovering van de enclave door het Bosnisch-­Servische leger vermoord nadat ze waren ­geëvacueerd door het Nederlandse leger. Bij de genocide kwamen in totaal ruim 8.000 moslimmannen om. De Nederlandse staat ontkende aansprakelijkheid omdat de militairen onder de vlag van de Verenigde Naties opereerden. 

Twee broers werden in september veroordeeld tot zes en vijf jaar cel voor het jarenlang witwassen van in totaal 320 miljoen dollar op Curaçao, oplichting en het vervalsen van documenten. De Rechtbank Overijssel schoof hiermee een overeenkomst tussen het OM en de verdachten aan de kant. De overeenkomst hield in dat, als de verdachten zouden meewerken, het OM lagere straffen zou eisen. De afgesproken lage strafeis deed op geen enkele wijze recht aan de aard en ernst van de feiten, aldus de rechtbank. ‘De afspraak kende daarnaast geen wettelijke basis en de rechtbank is ook geen partij daarin. De overeenkomst stond op gespannen voet met onder meer het strafdoel van algemene preventie.’ 

Het gerechtshof in Leeuwarden gaf eind oktober een taakstraf van negentig uur aan de Friezen die in november 2017 de A7 hadden geblokkeerd om anti-Zwarte Pietdemonstranten, die bij de Sinterklaasintocht in Dokkum wilden demonstreren, tegen te houden. Volgens het hof was de blokkade een collectieve actie. ‘Alle deelnemers hadden hetzelfde doel.’ Het hof maakte geen onderscheid tussen de mate van betrokkenheid van de verschillende verdachten, die bijgestaan werden door advocaat Tjalling van der Goot. De rechtbank legde een jaar eerder werkstraffen tot 240 uur op. De straf valt in hoger beroep lager uit ‘mede omdat er geen ernstige ongelukken zijn gebeurd en het een incident betrof’. 

Ten onrechte is de Belastingdienst ervan uitgegaan dat spaarders in 2013 en 2014 een gemiddeld rendement van vier procent zouden behalen. De spaarrente daalde in die jaren juist hard. De Hoge Raad bepaalde half juni van dit jaar in een zaak die was aangespannen door de Bond voor Belastingbetalers dat 4 procent rendement in 2013 en 2014 alleen gehaald kon worden als daarbij (veel) risico werd genomen. Met deze uitspraak kon de Belastingdienst de bezwaren tegen de box 3-heffing voor de jaren 2013 en 2014 gaan afwikkelen. Ook kunnen belastingbetalers met spaargeld of ander vermogen deze uitspraak gebruiken bij latere belastingaanslagen over box 3. 

Michael P. is in hoger beroep, net als in eerste aanleg, veroordeeld tot een gevangenisstraf van 28 jaar en tbs met dwangverpleging. Dat oordeelde het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 5 juli van dit jaar. Michael P. heeft deze straf opgelegd gekregen omdat hij schuldig werd bevonden aan het verkrachten en het doden van Anne Faber en het mishandelen van medewerkers van het Pieter Baan Centrum. Het Openbaar Ministerie had in hoger beroep gevorderd dat verdachte werd veroordeeld voor moord. Volgens het hof kon niet worden vastgesteld dat sprake was van voorbedachte raad. Maar het hof zag ook geen aanleiding voor strafvermindering, zoals advocaten Niels Dorrestein en Sander de Korte (Dupliq Advocaten, Utrecht) vorderden. 

Sinds 2014 is er een slepend conflict tussen de Belastingdienst en een groep van 152 ouders. Inzet: de kinder­opvangtoeslag die de ouders moeten terugbetalen wegens vermeende fraude. Diverse ouders spanden een rechtszaak aan, onder wie een moeder bij de Rechtbank Rotterdam. Die stelde de eiseres op 12 juli in het gelijk: zij had de toeslag terecht ontvangen en niet gefraudeerd. De Belastingdienst moest direct een deel van de geleden schade vergoeden. Bovendien kreeg de vrouw, die werd bijgestaan door Jacqueline Nieuwstraten (Rotterdams Advokatenkollektief), volledige inzage in het onderzoekdossier over het gastouderbureau dat zij en andere ouders inschakelden. De zaak veroorzaakte politieke beroering: staatssecretaris Menno Snel van Financiën moest een halfjaar later diep door het stof.