‘Wij zijn verder met legal tech’

‘TAX-I™ is een juridisch onderzoeksplatform, waar we drie jaar geleden mee begonnen. Inzet was: hoe kunnen we fiscale werkprocessen met artificial intelligence efficiënter maken? Dan kun je denken aan het slim doorzoeken van documenten of goed inschatten hoe de belastingrechter zal oordelen. Dat laatste kan met TAX-I™ – I staat voor intelligence – waarmee je goedkopere en betere belastingadviezen krijgt.
TAX-I™ is gevoed met alle jurisprudentie, wetten en besluiten van de EU, Nederland en een groot aantal andere landen. De jurisprudentie wordt om de paar dagen bijgewerkt. Belangrijk aan TAX-I™ is de voorspellende waarde. Uit onderzoek blijkt dat experts de uitkomst van een zaak in 66 procent van de gevallen goed voorspellen. Toen we drie jaar geleden begonnen met TAX-ITM, zaten we op 70 procent, nu voorspellen we belastingprocedures bij rechtbanken, hoven en de Hoge Raad al in 75-93 procent van de gevallen correct. Bij dat voorspellen geeft het algoritme ook alle relevante wetten en jurisprudentie aan; een expert zou mogelijk iets over het hoofd zien. Als het algoritme zegt: jouw cliënt gaat deze zaak winnen en je eigen gut feeling zegt hetzelfde, dan heb je een heel sterke zaak.

TAX-I™ heeft ook andere functies in ontwikkeling, zoals een legal translator. Deze module vertaalt automatisch teksten vanuit iedere jurisdictie in een taal naar keuze. Verder maakt het programma uitstekende samenvattingen van lange juridische teksten. Ook is er een argument miner. Je wilt in een zaak een bepaalde uitkomst, het systeem zoekt de bijbehorende argumenten erbij.

TAX-I™ kost tussen de 1.000 en 1.500 euro per jaar, per licentie, dus per gebruiker. Het is ontwikkeld door belastingadviseurs voor belastingadviseurs, voor bedrijven met een interne belastingafdeling maar ook voor belastingadvocaten.’

Jan Padberg: ‘Technologie is een speerpunpt van onze strategie. Reden waarom Elgar Weijtmans recentelijk bij ons in dienst is getreden. Hij krijgt hier alle ruimte, als advocaat maar vooral ook als software engineer. Wij zijn als HVG Law, door onze strategische alliantie met EY Tax en onze deelname in het wereldwijde EY Law-netwerk, nauw betrokken bij alle ontwikkelingen op legal tech-gebied binnen EY Law en EY Tax. Vorig jaar kocht EY Law Riverview Law en dit jaar Pangea3, juridisch dienstverleners die sterk steunen op technologie en legal outsourcing. De verwachting is dat daar voor ons veel juridisch werk uit gaat komen.’

Elgar Weijtmans: ‘Een voorbeeld van technologie in onze praktijk is ons aanbod van Legal Management Services, waarbij we cliënten adviseren hoe ze hun juridische processen middels tools en playbooks efficiënter kunnen maken door bijvoorbeeld delen aan ons te outsourcen. Naast het inhoudelijke juridische werk kunnen wij assisteren bij de ontwikkeling van software en het implementeren daarvan. Daarbij heb je ook dikwijls verander- en projectmanagement nodig. In dat kader werken we samen met allerlei expertises in het EY-huis.’

Padberg: ‘Efficiënter werken, daar draait het om. Het gekke is: bij juridische afdelingen wordt soms gedacht dat ze extra werk veelal alleen aankunnen met extra mensen. Het is in onze ogen beter daar slimme processen voor te ontwikkelen. Automatiseren. Standaardiseren.’

Weijtmans: ‘Soms wil een bedrijf zijn algemene voorwaarden wereldwijd gebruiken. Voorheen ging er dan in elk land een advocaat aan de slag om die algemene voorwaarden door te nemen. Met slimme software kun je die klus veel sneller en dus goedkoper klaren. Een ander goed voorbeeld is due diligence: ga maar eens honderden documenten en contracten handmatig doornemen. Met de software die wij gebruiken, kunnen wij in dezelfde tijd veel meer stukken bekijken en beoordelen.’

Padberg: ‘Technologie is een enorm belangrijk onderdeel van de strategie van ons kantoor. Advocaten zijn van nature traditioneel ingesteld. Hier proberen we technologie in het DNA van onze mensen te brengen. Zo krijg je een ander type advocaat. Dat is in onze optiek ook hard nodig wil je over tien jaar nog relevant zijn.’

Weijtmans: ‘Technologische ontwikkeling is een kwestie van trial-and-error. Om als advocatenkantoor mee te kunnen in de legal tech-markt moet je fouten durven maken. Wij proberen deze manier van denken aan onze advocaten mee te geven. Traditionele advocaten zijn zo geprogrammeerd dat elke fout moet worden uitgesloten. Uiteindelijk moet je bij de ontwikkeling van technologie op dezelfde manier kunnen testen en ontwikkelen als start-ups.’

Kantoor: PwC
Naam: Jochen Blaffert
Functie: lid MT PwC Legal, verantwoordelijk voor legal tech

‘Door de grote schaal van PwC – 240.000 collega’s wereldwijd, 5.500 in Nederland – zijn wij met legal tech meegegroeid met wereldwijde investeringen in digitale ontwikkelingen. Internationaal deden we al veel aan machine learning en document generation, in Nederland hebben we daarin ook de eerste resultaten behaald. Onze legal afdeling telt ruim zeventig juristen – de omvang van een heel aardig advocatenkantoor, binnen de top 25 in ieder geval.

Bepaalde software die we onze legal cliënten aanbieden ontwikkelen we zelf, we hebben een eigen tax & legal technology-afdeling, maar we gebruiken ook externe software die we op maat maken. We werken voor grotere partijen aan document generation: door gebruik van vaste modules gecombineerd met een beslisboom, kunnen veelvoorkomende contracten door collega’s “in het veld” worden opgesteld. Voor repeterende kwesties in contracten hoef je geen advocaat of jurist meer in te schakelen.

Machine Learning is pas waardevol als het gaat om grote hoeveelheden documenten. Tot vijfhonderd documenten kun je er beter mensen aan zetten. Maar als je meer dan vijftig contracten op één dag moet lezen, dan worden je ogen echt klein. Met software kunnen we bovendien kwalitatieve data analyseren op juridische risico’s, deze kwantificeren én inzichtelijk maken met heldere dashboards. Bij grote aantallen kan dit sneller met artificial intelligence dan met menskracht en bereik je een accuratesse tussen de 80 en 90 procent. Het restant vereist human intelligence.

Intern leiden we mensen op om “legal tech” te denken. Junioren krijgen nieuwe vaardigheden aangeleerd: werken met legal tools is een belangrijke aanvulling op traditionele juridische competenties. Onze juristen moeten begrijpen hoe IT’ers denken om de brug te slaan tussen wat technisch mogelijk is en wat een juridische analyse vereist. Met de huidige software (en enige training) kunnen onze juristen inmiddels zelf digitale beslisbomen bouwen. Daarmee kun je bijvoorbeeld automatisch weergeven of je voor een bepaalde kwestie een melding moet doen of een vergunning nodig hebt.

Met legal tech is meer mogelijk op korte termijn. Neem een wereldwijde reorganisatie van een bedrijf. Om dat rond te krijgen, moet je duizenden stappen doorlopen. Massa’s papierwerk. Steeds als er hier wat verandert, verandert er daar wat mee. Als deze wijzigingen niet zijn geautomatiseerd, moet elke verandering handmatig worden aangebracht in alle documenten. Onze legal tech-oplossingen leggen dan de verbanden. Verandert er ergens een stap? Dan veranderen automatisch alle bijbehorende volmachten, besluiten, akten en contracten mee. Bovendien kan ondertekening vervolgens via een mobile device worden geregeld.

Legal tech verandert geleidelijk het speelveld. Repetitieve handelingen? Waarom zou een mens dat doen? Q&A’s? Chatbots doen dat beter – ook in de juridische dienstverlening. Advocatenkantoren zonder investeringsbudget zullen zich meer gaan richten op specifiek advies, high end werk, of werkzaamheden waarvoor technologie minder toegevoegde waarde heeft. Middelgrote kantoren die zich richten op het handmatig uitvoeren van het zogenoemde “bulk”-werk gaan het moeilijk krijgen. Vergeleken met advocatenkantoren zijn de Big Four toch stappen verder op het gebied van digitale ontwikkelingen.’

Kantoor: KPMG/Meijburg & Co Tax & Legal
Naam: Freerk Volders
Functie: notaris, hoofd Meijburg Legal

‘KPMG zet al jaren in op legal tech. We ontwikkelen, samen met de tax- en consultancy-afdelingen, tools waarmee we voor onze cliënten juridische vraagstukken slim willen oplossen. Veel van die ontwikkelingen worden in Amerika, Duitsland of Engeland geïnitieerd, vaak samen met externe partijen.  

KPMG is vooral sterk in het ontwikkelen van risicocontrolesystemen en metadata-analyses. KPMG heeft zelf de KPMG Ignite ontwikkeld, een artificial intelligence engine die een aantal machine learning tools gebruikt. Deze worden ingezet bij due diligence-onderzoeken. Perfect is het nog niet. Andere kantoren ontwikkelen vergelijkbare systemen. Je kunt de vraag stellen: hoe adequaat is dat allemaal? Je kunt een computer wel duizenden documenten laten doorspitten en dat met een accuratesse van 85 procent, maar juridisch is dat nog steeds te weinig. Om die reden is de markt nog wat huiverig. Ik heb dan ook nog geen tools gezien die mensen kunnen vervangen, wel kunnen ze het leven aangenamer maken.  

Op dit moment zijn we bezig om Cloud Legal te ontwikkelen. Met die tool kunnen general counsels kijken hoever ze in bepaalde procedures zijn, vooral om risico’s te beheersen. KPMG en de cliënt hebben daar dan ook toegang toe. Voor Cloud Legal zijn nu de eerste contracten voor pilots getekend, met name in Engeland. In Duitsland wordt gewerkt aan een tool waarmee je class actions kunt managen en monitoren, en waarmee je de uitkomst en verwachte kosten van een massaschadezaak kunt voorspellen.  

Het gaat allemaal minder snel dan velen hopen. De reden is niet dat kantoren of cliënten huiverig zijn, wel dat de techniek nog niet zo ver is – althans, zo ver dat het ook veilig kan worden toegepast. Legal tech is de toekomst, maar mijn indruk is wel dat datgene wat nu in de Big Four en bij de grote advocatenkantoren is ontwikkeld, maar beperkt werkt. Er worden ronkende verhalen verteld over wat allemaal mogelijk is. Maar als ik dan op bijeenkomsten vraag: laat maar eens zien, dan is het vaak ook stil.  

Het is denkbaar dat advocatenkantoren het moeilijk gaan krijgen in de concurrentie met de Big Four, omdat die kantoren een deel van de legal service overnemen. Niet omdat wij per se verder zijn op het gebied van legal tech, wel omdat de combinatie legal, tax en consultancy sterk is en omdat er een grote investeringskracht is bij de Big Four. Bij KPMG werken wereldwijd al 2.500 advocaten. Meijburg Legal & Co, de legal tak van Meijburg & Co – onderdeel van KPMG – is sinds de oprichting in november 2016 gegroeid naar twintig (kandidaat-)notarissen en binnenkort worden daar advocaten aan toegevoegd. Het is vooral dit schaalvoordeel, wereldwijd ook, dat ons in staat stelt verder te komen op het terrein van legal tech dan advocatenkantoren – waar de focus vooral ligt op traditioneel advocatenwerk.’  

Marc Verdonk: ‘We zoeken voor onze cliënten slimme oplossingen om bulkwerk op het gebied van legal en regulatory te versnellen. Binnen Deloitte doen we dat binnen The Legal Engine, we ontwikkelen ook onze eigen software, zoals DocQMiner, IBORMiner en RegMiner.’

Kris Ruijters: ‘Het werk van advocaten wordt complexer door de omvang van de beschikbare informatie. Wat een jonge advocaat leert van zijn meester stuit steeds vaker op grenzen. Je hebt technologie nodig. Deloitte heeft daarvoor werkmethoden ontwikkeld en die projecteren we nu ook op de juridische markt.’

Verdonk: ‘Bijvoorbeeld: hoe vind je bij een overname slim de weg in een overdaad aan data? Om de kosten van legal due diligence laag te houden, bekijken juristen alleen een selectie van alle documenten. De rest – in de hoop dat ze minder relevant zijn – laten ze achterwege. Maar juist daarin kunnen pijnpunten zitten. Wij gebruiken diverse softwareproducten waar met een machine learning-algoritme álle documenten worden doorgenomen. Dat gebeurt sneller en accurater dan mensen dat kunnen, in alle talen, en geeft inzichten die mensen eenvoudigweg niet kúnnen geven.’ 

Ruijters: ‘Vroeger kón je alles doornemen, nu is dat vrijwel onmogelijk. Toch laten advocatenkantoren hun hoogopgeleide stagiairs op beeldschermen door documenten scrollen. Net als twintig jaar geleden, toen ik als jonge advocaat dat werk ook moest doen. Het verdienmodel van de advocatuur is nu eenmaal nog steeds: uren maal tarief. Werk dat die advocaten vaak niet leuk vinden én waar ze niet eens goed in zijn. Met onze oplossingen gaat dat veel sneller en flexibeler – en ja, natuurlijk ook goedkoper. Maar binnen de advocatuur blijft het tweeslachtig: als je investeert in technologie – en dat is niet eenmalig, want de ontwikkelingen gaan snel – gaat dat ten koste van het aantal uren dat je kunt verkopen. Wat legal tech betreft zijn wij dan ook veel verder.’