Nieuwe voorzitter L4L zet in op empowerment

Irma van den Berg kijkt vanuit het raam van haar hotelkamer uit op een muurtje en een palmboom, daarachter raast het verkeer. In welk land zij met een kleine delegatie van L4L is neergestreken, kan ze niet zeggen. Ze wil de advocaten aan wie ze een empowermenttraining geeft niet in gevaar brengen. ‘Deelname alleen al is voor deze advocaten riskant.’
Van den Berg (53) volgde vorig najaar Phon van den Biesen op als voorzitter van Lawyers for Lawyers, maar is al veel langer bij de organisatie betrokken: eerst als vrijwilliger en sinds 2009 in het bestuur. Ze is van jongs af aan geïnteresseerd in mensenrechten en het buitenland, vertelt ze. ‘In mijn jaren als vreemdelingenadvocaat kwam dat mooi samen. Later, in de commerciële praktijk, wat minder, maar ik wilde het er graag bij blijven doen.’
Empowerment
De training gaat over hoe advocaten zich kunnen beschermen tegen bedreigingen of andere vormen van bemoeienis door overheden of burgers. ‘We vertellen over de Basic Principles on the Role of Lawyers en over mechanismen bij organisaties als de VN of de Afrikaanse Commissie voor Mensenrechten, en hoe je die kunt gebruiken om aandacht te vragen voor de situatie. Ook besteden we steeds vaker aandacht aan cyberveiligheid. Overheden in minder veilige landen hebben nu eenmaal de neiging om mensen die zij zien als opponenten, wat vaak het geval is met advocaten, via internet in de gaten te houden.’
Soortgelijke trainingen gaf L4L al eerder in Rusland en in Istanbul, Turkije, voor advocaten uit Iran. Bij de training in Afrika is ook een advocaat uit een naburig land een van de trainers, vertelt ze. ‘Door advocaten uit verschillende landen bij elkaar te zetten, kunnen ze van elkaar leren hoe je jezelf het best beschermt of organiseert. Bijvoorbeeld door altijd met een groep naar het politiebureau te gaan.’
L4L Academy
Aan dergelijke empowerment wil L4L de komende tijd veel aandacht besteden, zegt Van den Berg, bestuursrechtspecialist bij Six Advocaten in Amsterdam. ‘We hebben een kleine staf, maar krijgen mede dankzij onze vrijwilligers ongelofelijk veel voor elkaar.’
De trainingen worden onder de noemer L4L Academy georganiseerd, maar verder zal er niet veel veranderen. Het bouwen is in de afgelopen vijftien jaar gebeurd, nu gaat het om ‘professionaliseren om nog effectiever te kunnen zijn’. ‘We hebben een training fondsenwerving gevolgd, waarin we leerden onze natuurlijke schroom om het vragen van geld af te leggen. Op zich is het niet heel ingewikkeld: we worden volledig gefinancierd door advocaten en advocatenorganisaties. Wel hebben we nu gevraagd of grote geldschieters een meerjarige toezegging willen doen.’
Met succes, en ook het aantal vrijwilligers is gestegen. Momenteel wordt een nieuwe focusgroep (advocaten-vrijwilligers die een land of regio onder hun hoede nemen en, waar nodig, in actie komen, red.) voor Europa geformeerd. Met de organisatie gaat het dus prima, maar dat is niet per se goed nieuws. De moord op Derk Wiersum maakte volgens Van den Berg pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar de rechtsstaat is. Nadien stond een groep advocaten op om diens werk over te nemen. Het deed denken aan de processen tegen Turkse advocaten, waarbij de verdediging door tientallen collega’s tegelijk wordt gevoerd. ‘Dat je in gevaarlijke omstandigheden nadenkt over hoe je je organiseert, is natuurlijk iets waar wij in Nederland nauwelijks ervaring mee hadden. Ons geluk was dat onze autoriteiten meteen actie ondernamen. Maar dat neemt die kwetsbaarheid niet weg.’