‘Veel bedrijven zijn nu in grote paniek,’ vertelt arbeidsrechtadvocaat Eva de Jong (Avocare, Haarlem). Ze staat veel productiebedrijven bij, zoals ondernemingen in de bouw. ‘Die horen richtlijnen van de overheid zoals “houdt afstand van elkaar, vermijd sociaal contact”. Hoe eerbiedig je dat en houd je toch je productieproces aan de gang? Als advocaat probeer ik nu het juridische kader zo praktisch mogelijk toe te passen, je probeert nog meer dan anders te denken als een ondernemer.’
Zo adviseert De Jong een bedrijf bij het omzetten van de normale dagdienst naar een systeem waarbij groepen werknemers dag op dag af gedurende zes dagen werken in plaats van vijf. ‘Dat kun je enerzijds opleggen vanuit het instructierecht dat de werkgever heeft om de richtlijnen van de overheid uit te voeren. Anderzijds kun je zulke maatregelen niet zomaar dwingend invoeren. Je moet je mensen en de ondernemingsraad meekrijgen, daar is overleg voor nodig.’
De Jong heeft het hele weekend doorgewerkt. Ze wordt constant gebeld door haar cliënten. Ook bij Banning Advocaten, met vestigingen in Den Bosch en Amsterdam, is het alle hens aan dek. Het kantoor formeerde het Corona emergency team, dat 24/7 beschikbaar is voor crisisadviezen. ‘Het is volle bak richting klanten,’ aldus Jan-Willem de Tombe, bestuursvoorzitter bij Banning. ‘Wij werken als advocaten nu aan het front. Je kunt in je advocatenstoel twee maanden gaan zitten wachten tot de schadevergoedingen aan de orde zijn. Of je kunt nu in actie komen.’
Investeerders zoeken
Banning heeft de nodige klanten die hard door de nationale coronamaatregelen getroffen zijn. Zoals een beveiligingsbedrijf dat opereert op grote evenementen, of een ondernemer met 120 horeca-panden. ‘Dan hoor je op zondagmiddag dat alle cafés en restaurants dicht moeten en om zes uur is het over en uit,’ zegt De Tombe. ‘Er blijkt bij bedrijven vooral een acuut liquiditeitsprobleem te bestaan. Waar halen ze geld vandaan, hoe betalen ze de rekeningen?’
Daarom focust Banning op het zoeken en aandragen van mogelijke financiers voor zijn cliënten. ‘Dat doen we in samenwerking met partners die in die wereld actief zijn. Zij zoeken investeerders uit de hoek van de private equity. Ook informal investors, zoals familiefondsen en rijke ondernemers, worden benaderd. ‘Zij blijken daartoe bereid. Omdat ze kansen zien, maar ook omdat ze de crisissituatie van bedrijven vaak beter begrijpen dan een grote bank. Ze hebben hun zaak met de eigen handen opgebouwd en vinden het doodzonde als een levensvatbaar bedrijf failliet gaat. Ze verstrekken dan bijvoorbeeld een lening in ruil voor aandelen.’
Waan van de dag
Faillissementen zijn nog niet op grote schaal aan de orde, aldus Flip Schreurs, partner bij Boels Zanders advocaten in Eindhoven en voorzitter van de Vereniging van Insolventierecht Advocaten (INSOLAD). ‘Ik zie deze week niet snel een crediteur een faillissement aanvragen omdat hij niet betaald krijgt. Dat heeft ook te maken met het bijzondere karakter van de crisis. Het gaat veelal om gezonde bedrijven die pech hebben dat dit ze overkomt. Dan duw je een onderneming minder snel over het randje.’
De cruciale vraag is volgens Schreurs hoe lang de noodmaatregelen nog duren. ‘Na verloop van tijd kan het voor een brede groep bedrijven nijpend gaan worden. Ondernemers zetten alles op alles om hun zaak overeind te houden. Wij krijgen nu vooral vragen over kostenbesparingen, zoals het opschorten van de huur en de regeling voor werktijdverkorting.’
Advocaten krijgen nu veel kwesties uit de waan van de dag op hun bord, ziet De Jong. ‘Ondernemers krijgen te maken met acute problemen, zoals het ziek melden van grote groepen werknemers. Zijn ze dan verplicht om het salaris door te betalen? Dan leg ik uit dat ze in principe loon verschuldigd zijn. Maar dat er ook uitzonderingen bestaan: als de werknemer niet tot de corona-risicogroep behoort en zijn familie ook niet, heeft hij geen gegronde reden om thuis te blijven en mag de werkgever het loon stopzetten.’
Cliënten stellen praktische oplossingen in deze crisistijd extra op prijs, merkt Banning Advocaten. ‘Dan bekijken we bijvoorbeeld samen met een werkgever en haar werknemers of het versneld opnemen van vakantiedagen wat lucht geeft,’ aldus De Tombe. ‘En dat men dan in de normale vakantieperiode juist beschikbaar is als het productieproces hopelijk weer op gang gekomen is.’
Betrokkenheid
Het is in deze crisistijd voor advocaten van extra van belang om flexibel en pragmatisch te opereren, benadrukt iedereen. Advocaten voelen ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. ‘De huidige crisis kan grote economische gevolgen hebben,’ stelt De Jong. ‘Daar kunnen we niet lichtzinnig mee omgaan. Ik voel me nauw betrokken bij de hele situatie en mijn cliënten.’
Ook bij Banning beleeft men extra urgentie. ‘Dit is bij uitstek het moment dat je als advocaat je zorgplicht uitoefent. “Let een beetje op elkaar”, zei minister Bruins van Volksgezondheid en zo werkt het in de praktijk ook. Hier in Brabant merk je dat bedrijven elkaar proberen te helpen, dat iedereen met elkaar in gesprek gaat. Daar hebben wij als advocatenkantoor ook onze rol in.’
De crisis zou door advocaten ook gebruikt kunnen worden voor zakelijk gewin. INSOLAD houdt zich daar verre van. ‘Wij zijn een kwaliteitsvereniging en willen elke indruk vermijden dat hier voor sommigen mogelijk ook commerciële aspecten aan zitten,’ licht Schreurs toe. ‘Ik heb daarin overigens nog geen enkel exces gezien.’ INSOLAD houdt zich wel bezig met meer beleidsmatige thema’s, zoals advisering over het wetsvoorstel homologatie onderhands akkoord (WHOA). Hierin worden de mogelijkheden voor bedrijven verruimd om te reorganiseren buiten een faillissement om. ‘De acute urgentie van dit voorstel wordt deze weken nog eens extra duidelijk,’ aldus Schreurs.
