Op 15 maart deed de NVSA nog een oproep om alle gerechten per direct te sluiten vanwege de gezondheidsrisico’s van alle procespartijen. De belangenvereniging van strafpleiters denkt daar nu anders over door de succesvolle wijze waarop de Nederlandse maatschappij zich conformeert aan de afspraken over het houden van afstand. ‘Social distancing is ook mogelijk binnen de gerechtsgebouwen’, aldus de verklaring, ‘Waar over het algemeen veel ruimte is en de zittingszalen groot (genoeg) zijn om voldoende afstand tussen alle procespartijen te houden en toch de zittingen op een goede wijze te kunnen afdoen.’
Daarom pleit de NVSA ervoor de gerechten geleidelijk weer te openen en zoveel mogelijk zittingen doorgang te laten vinden. Dit zou nu voldoende veilig kunnen. ‘Daarnaast willen veel van onze cliënten dat hun zitting wel zal doorgaan, omdat zij liever niet langer in de onzekerheid van hun lopende strafzaak willen verkeren.’
Ontslagen
Een belangrijk argument van de NVSA voor heropening zijn de grote economische klappen die met name de sociale advocatuur dreigt te krijgen. ‘Er dreigt een direct omzetverlies van veertig tot tachtig procent. Dat zal binnen vier tot zes weken gaan leiden tot de eerste ontslagen van advocaat-stagiaires en medewerkers en sluiting van advocatenkantoren.’
Ook het onnodig oplopen van de wachtlijsten in de strafrechtspraak, is een motief voor de oproep. ‘Een langere rigoureuze sluiting zal leiden tot enorme achterstanden en een inhaalslag die van alle procespartijen zeer veel gaat vragen. Als nu een aantal zittingen wel door zal gaan zal dat ook die latere druk wat verminderen.’
Videoverbinding
Het issue van publieke belangstelling is volgens de NVSA op te lossen. Men verwacht dat in deze periode weinig publiek naar de rechtbank zal komen. Zo ja, dan kan livestreaming of de aanwezigheid van pers een oplossing bieden.
Onderdeel van de openstelling kan zijn dat zittingen (deels) via videoverbinding of schriftelijk afgedaan worden, stelt NVSA-voorzitter Jeroen Soeteman op Twitter. ‘Als alle procespartijen daarmee instemmen en het mogelijk is binnen de veiligheidsmaatregelen op de rechtbank.’
Steun NOvA
De NOvA ondersteunt de oproep van de NVSA. ‘Rechtspraak is van vitaal belang, ook tijdens deze crisis’, meldt de NOvA in een verklaring. ‘Het is daarom van belang dat wordt afgetast wat binnen het bredere kader van beschermende maatregelen doorgang kan vinden, gelet op de belangen van de rechtzoekenden.’ De NOvA maakt zich zorgen over het “nadrukkelijke verzoek” van de rechtspraak aan advocaten om alleen urgente zaken aan te brengen, waarbij “urgent” vrij strikt gedefinieerd is.
De NOvA verbreedt de kwestie naar rechtsgebieden buiten het strafrecht. ‘De brief van de NVSA past in signalen van advocaten werkzaam op andere rechtsgebieden en van andere specialisatieverenigingen.’ Het probleem is onderwerp van overleg tussen de NOvA en haar gesprekspartners, zoals de rechtspraak, het openbaar ministerie en het ministerie van Justitie en Veiligheid. De NOvA verwacht op korte termijn nieuws over de sluiting van de gerechtshoven.