Een en ander volgt uit de pilot Extra Uren, die de RvR in 2018 en 2019 uitvoerde. In de adviescommissie zaten onder meer enkele prominente (ex-)strafpleiters zoals Job Knoester en Bart Stapert. De commissie analyseerde twintig verzoeken voor het vergoeden van extra uren die door strafadvocaten werden ingediend.
Een centrale vaststelling die de commissie doet, is dat de inspanningen van strafadvocaten uit de pas zijn gaan lopen met de forfaitaire vergoeding door de RvR. Strafzaken zijn in de loop der jaren groter en complexer geworden en daar is de vaste vergoeding onvoldoende in meegegroeid. ‘Zaken worden samengevoegd, het OM zet meer middelen in. Een advocaat moet vaak op meerdere borden schaken’, aldus het rapport. ‘Daartegenover staat dat hij al jaren voor een gelijkblijvende vergoeding moet werken’.
Betere toetsing
Deze conclusie sluit aan bij de protesten van sociaal advocaten tegen de ontoereikende hoogte van hun toevoegingstarieven. Onder meer de NOvA en de Vereniging Advocatenbelangen kwamen in actie voor een substantiële verhoging van de tarieven, ook in andere rechtsgebieden dan het strafrecht. De bevindingen van de adviescommissie zijn ook in lijn met de aanbevelingen van de commissie Van der Meer. Die pleitte in 2017 enerzijds voor structureel hoger budget voor de sociale advocatuur en anderzijds voor een betere toetsing van de aanvragen voor extra uren.
Die betere toetsing heeft nu vorm gekregen door de tijdelijke instelling van een adviescommissie op het vlak van strafrecht. De deskundigheid van deze commissie werd positief beoordeeld door de deelnemende advocaten en de betrokken RvR-medewerkers. ‘De aanvraag is door de commissie grondig en kritisch bestudeerd en beoordeeld’, aldus een advocaat.’ De medewerkers van de RvR bezitten niet altijd de expertise om de aanvragen op hun merites te beoordelen, schrijft de commissie.
Daarom wordt aanbevolen om de expertcommissie voortaan een vaste plek te geven. Er zijn nog geen plannen om dezelfde formule toe te passen bij aanvragen door advocaten voor extra uren in het bestuursrecht en civiel recht, aldus een RvR-woordvoerder. ‘Voor nu concentreren we ons op het strafrecht, omdat daar de meeste aanvragen voor worden gedaan.’
Opgeklopt
Tegelijk schiet regelmatig het niveau tekort van de advocaten die een aanvraag voor extra uren indienen, aldus het rapport. Dit is voor de adviescommissie ‘een punt van grote zorg’. Daarnaast dreigt het gevaar dat zaken worden ‘opgeklopt’, om meer extra uren toegekend te krijgen. De commissie suggereert om de kwaliteitseisen voor advocaten die een aanvraag indienen aan te scherpen. Verder wordt voorgesteld de RvR-medewerkers die de verzoeken beoordelen extra te scholen. Tenslotte krijgt de RvR het advies om een vereenvoudigd digitaal aanvraagformulier te ontwerpen en vaker advocaten telefonisch te vragen om een nadere toelichting.