Een halfjaar geleden hadden de gebroeders in een uitzending van Omroep MAX al gezegd dat ze volgend jaar stoppen met de praktijk. Niemand had zich er toen erg om bekreund. ‘Maar nu zeiden we het als een bijzinnetje in een podcast over Cambuur en Heerenveen, ja we gaan met onze tijd mee, en ineens is het groot nieuws,’ liet Wim Anker optekenen op de website van het kantoor. Omrop Fryslån pikte het op, alle andere media in Nederland volgden.
De gebroeders Anker zijn in de afgelopen veertig jaar een vaste waarde geworden in de Nederlandse strafadvocatuur. ‘Wij moeten ervoor zorgen dat de hand van justitie niet uitschiet en dat de symbolische weegschaal van Vrouwe Justitia in balans blijft,’ zei Wim Anker in 2017 in de Nieuwe Revu. Als advocaten hanteren zij de stelregel dat, hoe gruwelijk ook de feiten waarvan de cliënt wordt verdacht, eenieder recht heeft op een eerlijk proces.
Cum laude
De eeneiige tweeling Willem en Johannes Anker werd op 27 januari 1953 in Leeuwarden geboren, Wim als eerste, Hans een kwartier later. Hun morele kompas en gevoel voor integriteit en ethiek kregen ze van huis uit mee. Vader Jacobus Anker was burgemeester, eerst op Vlieland, toen op Schiermonnikoog en vanaf 1956 in het Friese Utingeradeel. Het gemeentehuis stond in Akkrum. Daar groeiden de broers op, en zouden ze een groot deel van hun latere leven blijven wonen.
Na de hbs gingen de broers rechten studeren in Groningen. In 1977 studeerden ze af, Hans cum laude, Wim net niet, hij kwam een duizendste punt tekort. Het is hem nog lang nagedragen: als er een nieuwe ingewikkelde zaak binnenkwam, grapte Hans: ‘Dat lijkt mij iets voor iemand die cum laude is afgestudeerd.’
De broers wilden graag de advocatuur in maar banen waren schaars. Dus nam Wim een betrekking op het ministerie van Justitie in Den Haag, afdeling voorwaardelijke invrijheidstelling. Hans werd docent maatschappijleer op een meao maar kon na twee jaar als advocaat aan de slag bij Trip Advocaten & Notarissen. Wim werd twee jaar later, in 1981, beëdigd. In 1991 begonnen de broers een eigen kantoor: Anker & Anker Strafrechtadvocaten in Leeuwarden.
De clientèle bestaat veelal uit door de samenleving uitgespuugde moordenaars of zedendelinquenten. ‘Wij doen relationeel bepaalde delicten waarin wij met hart en ziel kunnen pleiten omdat daar immer een verhaal inzit. Ik sta ook de vijftig tbs’ers bij die in uiterst moeilijke omstandigheden verkeren en nauwelijks perspectief hebben. En heel veel mensen die levenslang kregen, of dat waarschijnlijk zullen krijgen. Ik zit dus in het enigszins uitzichtloze segment,’ aldus Wim Anker in 2008 in het Bierblad.
Hun eerste grote zaak was Ferdi E., de ontvoerder en moordenaar van Gerrit Jan Heijn. Later volgde Martha U., de ‘engel des doods,’ en Richard Klinkhamer, de schrijver die zijn vrouw had omgebracht en vervolgens begraven in de tuin. Ook ex-politieman Sander V., die zijn buurmeisje Milly Boele vermoordde, was cliënt, net als Jan Veerman, eigenaar van café ’t Hemeltje waar de Volendambrand ontstond. Die zaak noemde Wim in het Friese tijdschrift MiddelPunt in 2015 de meest indrukwekkende zaak in zijn loopbaan. De heftigste vond hij Paul S., de ex-marinier die in gevechtstenue zijn ex-vriendin, haar broer en hun moeder doodde.
De meest omvangrijke vond hij die van Robert M., die in Amsterdam tientallen jonge kinderen seksueel misbruikte. Over dit proces, en de dilemma’s voor advocaten Wim Anker en kantoorgenoot Tjalling van der Goot (die in die zaak voor het eerst een rechter wraakte), werd in 2013 de indrukwekkende documentaire De verdediging van Robert M. gemaakt. De geestige schermutselingen tussen tweelingbroers Wim en Hans maken de loodzware film draaglijk om naar te kijken. De zaak leverde het kantoor overigens ook een stroom aan doodsbedreigingen op.
Steun voor tbs
Publiekelijk sprongen de Ankers herhaaldelijk op de bres voor het tbs-systeem, waarin veel van hun cliënten terechtkwamen en dat, ondanks gebreken, nog altijd beter functioneert dan detentie zonder behandeling. ‘Als het publiek tot tien zou tellen, zou men heel anders denken over het instituut tbs,’ zei Wim Anker in 2011 tegen Vrij Nederland.
Buitenstaanders kunnen de Ankers maar moeilijk uit elkaar te houden. Toch zijn er wel degelijk verschillen. Hans doet personeelszaken op kantoor en is beter in het organiseren van zaken. Wim onderhoudt de perscontacten en deed de laatste jaren de langdurige zittingen. Hans verbrijzelde in 2013 bij een noodlottig fietsongeluk beide enkels waardoor hij niet lang kon staan en alleen nog pleitte bij zaken die maximaal anderhalf uur duren.
Sinds 2001 verzorgen de broers samen met kantoorgenoot Jan Boksem cursussen voor advocaten (Anker & Anker opleidingen). Financieel bezien is het ‘de kurk waar het kantoor op drijft’. ‘Wij kunnen het sociale gezicht van ons kantoor behouden doordat we die cursussen geven,’ zei Boksem in 2011 tegen het Advocatenblad. De cursussen worden gegeven op mooie locaties: Schiermonnikoog, het Nederlands Openluchtmuseum of een Friese stoeterij en zijn steevast volgetekend.
Wim begon in 2016 met het geven van theatercolleges voor het grote publiek. Het was een programma doorspekt met humor waarbij hij een juridisch college aanvulde met beelden die op het advocatenkantoor waren gemaakt. Het college trok door het hele land volle zalen.
Aan lof overigens ook geen gebrek. In 2015 werd Wim Anker door vakgenoten uitgeroepen tot ‘meest gewaardeerde advocaat’ (de voorloper van de Parel van de Balie) en in 2016 werden beide broeders geridderd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau.
