De Rechtspraak en het OM ontvouwden donderdag hun plannen om per 1 juli de achterstanden weg te werken. Die van het OM, lichtere zaken zelf afdoen met een strafbeschikking, waren eerder ook al naar buiten gebracht.
Tussen 17 maart tot 21 mei konden door de uitbraak van het coronavirus ongeveer veertienduizend misdrijfzaken bij de rechtbanken en ruim drieduizend strafzaken bij de gerechtshoven niet door de rechter worden behandeld. Deze achterstand kan niet worden ingelopen met reguliere werkwijzen en de bestaande personele bezetting, aldus Om en Rechtspraak.
Beide organisaties zeggen een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid te voelen om de achterstanden komend jaar weg te werken. De inzet van gepensioneerde rechters (ouder dan zeventig jaar) en de beperking van het aantal zaken voor een meervoudige kamer moeten dat bewerkstelligen. Ook blijft de Rechtspraak ruimere openingstijden hanteren zodat avondzittingen mogelijk zijn.
De Rechtspraak wijst er wel op dat uiteindelijk de individuele rechter bepaalt op welke wijze een zaak wordt behandeld.
NOvA
De NOvA stelt in een reactie dat de voorgenomen aanpak niet ten koste mag gaan van rechtsbescherming voor verdachten en slachtoffers. Om de vermijden dat complexe zaken worden ‘platgeslagen’ is overleg met de advocatuur onmisbaar, aldus de orde. Zo zouden zaken met principiële verweren uitgezonderd moeten worden van de maatregel.
De NOvA zegt principiële bezwaren te hebben tegen enkelvoudige behandeling in hoger beroep van zaken die in eerste aanleg normaliter naar de meervoudige kamer zouden zijn gegaan, maar nu enkelvoudig worden afgedaan. In plaats van zes rechters kijken dan nog maar twee rechters naar een complexe zaak. Dit betekent een verschraling van de functie van het hoger beroep.
De NOvA stelt verder dat ‘afschalen’ van zaken niet mag leiden tot lagere vergoedingen voor sociaal advocaten.
Het afdoen van zaken door het OM vindt evenmin genade in de ogen van de NOvA, omdat daarbij geen sprake is van rechtsbijstand door advocaten. De orde werkt momenteel aan een manier om in die gevallen rechtzoekenden toch van juridisch advies door een advocaat te voorzien.